Πιο συγκεκριμένα, τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου στο θέατρο Badminton, η Εστουδιαντίνα με το Γιώργο Νταλάρα, το Μίλτο Πασχαλίδη, το Θοδωρή Μέρμηγκα και την Ασπασία Στρατηγού παρουσιάζουν την παράσταση “Η αγάπη! Τίποτ’ άλλο δεν αξίζει”. Η σπουδαία και λαμπερή Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας Βόλου “υπόσχεται” να χρωματίσει μουσικά το ρεπερτόριο των ερμηνευτών της συναυλίας και να χαρίσει στο κοινό κομμάτια από το πλούσιο ρεπερτόριό της, που είναι γεμάτο με μουσικές και ηχοτοπία που την καθιέρωσαν στις συνειδήσεις μας. Όπως είπα και νωρίτερα, η συγκεκριμένη συναυλία στάθηκε αφορμή για μια κουβέντα με το Γιώργο Νταλάρα. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση ισχύει και το «ευκαιρία γύρευες», καθότι μια συζήτηση με το Γιώργο Νταλάρα είναι πάντοτε επιθυμητή και ενδιαφέρουσα, όπως είναι με κάθε άνθρωπο που αγαπάει πραγματικά αυτό με το οποίο καταπιάνεται.

 

Η Εστουδιαντίνα, αυτή η σημαντικότατη ορχήστρα, κλείνει 15 χρόνια ζωής. Στις δύσκολες εποχές που διανύουμε είναι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα αυτό; Και επίσης, αισθάνεστε να έχετε συμβάλει κι εσείς με κάποιο τρόπο σε αυτή την πορεία, δεδομένου ότι υπήρξατε αρωγός της στα πρώτα της δισκογραφικά βήματα και παρών σε αρκετά από τα επόμενα;

Αισθάνομαι περήφανος που στήριξα την Εστουδιαντίνα στο ξεκίνημά της δισκογραφικά, με τον πρώτο δίσκο «Smyrne» και το δεύτερο «Δάκρυ στο Γυαλί», αλλά και στις συναυλίες. Περήφανος και δικαιωμένος.  Στην πρώτη συναυλία που συμμετείχα στο Βύρωνα, πριν καν βγει ο πρώτος δίσκος, θυμάμαι είχα πει στη σκηνή ότι αυτοί οι άνθρωποι θα απασχολήσουν την μουσική μας τα επόμενα χρόνια.  Δώστε μου την ευκαιρία να σας πω δυο λόγια γι’ αυτό:  Είδα από την αρχή ότι η αξία αυτών των μουσικών, ηθική και  κοινωνική, πέρα από την μουσική, έγκειται στο γεγονός ότι τα παιδιά αυτά ζούσαν σε μια πόλη της περιφέρειας, ήταν φίλοι και στηρίχτηκαν από την τοπική κοινωνία της Νέας Ιωνίας, του Βόλου.  Δεν ξέρετε πόσο μεγάλη σημασία έχει αυτή η σπίθα.  Αυτό το «ιστορία οι παρέες». Έτσι άνθισε αυτή η ομάδα, με την αγάπη, την υποστήριξη και την ενθάρρυνση.  Έτσι οι μουσικοί της αιμοδότησαν το ελληνικό τραγούδι.  Η ίδια η Εστουδιαντίνα σήμερα είναι μια κανονική κυψέλη πολιτισμού.  Ξεκινάει από ένα κουαρτέτο που παίζει σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο και φτάνει μέχρι τα 45 άτομα, σαν πλήρης ορχήστρα.  Έχει ομάδα πνευστών που συνεργάζεται μαζί της, έχει δύο χορωδίες, μεγάλων και παιδική.  Οι μουσικοί της, οι πιο πολλοί, δεν έχουν καν κύριο επάγγελμα την μουσική.  Κάνουν το μεράκι τους, ενώ διαπρέπουν στις δουλειές τους.  Ένα άλλο στοιχείο είναι το γεγονός ότι πολλά από αυτά τα παιδιά ξεκίνησαν από τα μουσικά σχολεία, που είναι τόσο λίγα στη χώρα μας και με την κρίση κινδυνεύουν, αν δεν έχουν κλείσει ήδη κάποια.  Όμως έτσι γεννιέται και έτσι κρατιέται ζωντανός ο πολιτισμός.  Αυτά τα σχολεία έπρεπε να είναι προτεραιότητα. Τέσσερις από τους μουσικούς της Εστουδιαντίνας, ο Ανδρέας Κατσιγιάννης ο διευθυντής της, ο Σταύρος Κουσκουρίδας που παίζει πνευστά, ο Κώστας Παπαϊωάννου που παίζει κανονάκι και ο Κώστας Γεδίκης που παίζει μπουζούκι, είναι καθηγητές σε αυτά τα σχολεία.  

 

Πείτε μου και για τους άλλους μουσικούς της Εστουδιαντίνας.

Ο Νίκος Μπάϊπας είναι μέλος του τεχνολογικού ινστιτούτου της Μεγάλης Βρετανίας. Ενώ ο Παντελής Μπεκιαρόπουλος είναι ιπτάμενος, πιλότος! Ο Αποστόλης Βαλαρούτσος είναι γιατρός, σπουδαίος μουσικός και συνθέτης. Να θυμηθούμε τον καταπληκτικό Κυριάκο Γκουβέντα στο βιολί, που είναι γεωλόγος.  Ο πιανίστας Φίλιππος Ρέτσιος, είναι μουσικός παραγωγός.  Εξαιρετικοί μουσικοί στην ορχήστρα είναι ο Δήμος Βουγιούκας στο ακορντεόν και ο Γιάννης Πλαγιανάκος στο μπάσο.  Ο Κώστας Μερετάκης είναι από τους καλύτερους κρουστούς που έχουμε, όπως και ο Μιχάλης Μπακάλης.  Θέλω να κάνω ξεχωριστή αναφορά στους Μέρμηγκες.  Στον Νίκο Μέρμηγκα, σ’ αυτόν το σπουδαίο μουσικό που είναι και παραγωγός δίσκων και στον αδελφό του Θοδωρή, που είναι καταπληκτικός τραγουδιστής και στην Ασπασία Στρατηγού, σ’ αυτήν την καταπληκτική λαϊκή φωνή.  Εκτός αυτού πολλοί από αυτούς τους μουσικούς είναι και συνθέτες.  Ο Ανδρέας Κατσιγιάννης γράφει εκπληκτικά τραγούδια.  Αξίζει να κάνουμε και μια αναφορά σ’ έναν άλλο άνθρωπο της μουσικής που στήριξε και στηρίζει την Εστουδιαντίνα από το ξεκίνημα της με τις γνώσεις του και την αισθητική του.  Είναι ο Ανδρέας Τσεκούρας.  Αλλά και όλους τους τραγουδιστές που έχουν συνεργαστεί, ο Χρόνης, η Γλυκερία, η Αρετή, ο Μπάμπης Τσέρτος και τόσοι άλλοι.  

 

Σα μουσικός, νιώθετε «ενεργό μέλος» της Εστουδιαντίνας; Εντοπίζετε συγγένειες;

Από όλα αυτά που σας είπα, νομίζω ότι καταλαβαίνετε ότι αισθάνομαι κάτι παραπάνω από συγγενής.  Ακριβώς γιατί αυτοί οι άνθρωποι έχουν αγάπη, πάθος για την μουσική, ανοιχτούς ορίζοντες και αντιλήψεις, πειραματίζονται, παίζοντας και συνθέτοντας σε διαφορετικά είδη.  Πέρα από αυτό με αρκετά από τα παιδιά με συνδέει μια προσωπική και οικογενειακή φιλία.  

 

Πρώτη φορά συνεργαζόσαστε επί σκηνής με το Μιλτιάδη Πασχαλίδη. Πως είναι η συνεργασία σας αυτή και πως δεν είχε συμβεί έως τώρα;

Αυτό ήταν ένα άλλο καλό που προέκυψε από αυτή τη συναυλία.  Και το οφείλω στο φίλο μουσικό και παραγωγό αυτής της δουλειάς, στον Μιχάλη Κουμπιό.  Ήταν δική του ιδέα. Ο Μίλτος είναι εξαιρετικός.  Γράφει πολύ όμορφα τραγούδια, είναι ένας άνθρωπος σκεπτόμενος, ανοιχτόμυαλος, με σπάνιο ήθος και αγωγή.  Ενώ γράφει σύγχρονα τραγούδια, στηρίζεται και σέβεται την παράδοση και εμπνέεται απ’ αυτήν.  Και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Ήταν πραγματικά πολύ θετική και εποικοδομητική η συνεύρεσή μας. Ο Μίλτος ήταν και ενεργό μέλος στους Χαΐνηδες… Στη διαδρομή μου συνάντησα ανθρώπους, σχήματα, μουσικούς, προσωπικότητες, που προσέφεραν και προσφέρουν πραγματικά στην υπόθεση του τραγουδιού με την ποιότητα και το ταλέντο τους.  Και σε κάποιους από αυτούς δεν έχει αποτιμηθεί όσο θα έπρεπε αυτή η προσφορά.  Δύο από αυτά τα σχήματα είναι οι Χαΐνηδες εκ Κρήτης και οι Εν Χορδαίς από το βορρά. 

 

Παράλληλα με τη συναυλία του Badminton, παρουσιάζετε στη Θεσσαλονίκη και την παράσταση «Δυο πιάνα και μια φωνή». Ποιες οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες στο τραγούδι με μια μεγάλη ορχήστρα στο ηχητικό background και στο τραγούδι «γυμνό» με δυο πιάνα μόνο; Θα παρουσιάσετε το πρόγραμμα με τα δύο πιάνα και στην Αθήνα;

Τα δυο πιάνα ήταν ιδέα από τους ίδιους τους συνθέτες, τον Γ. Ανδρέου και τον Βάσο Αργυρίδη, που ξεκίνησε από την Κύπρο και με επιμονή του φίλου μου Γιώργου Ανδρέου κάνουμε και μερικές παραστάσεις στην Ελλάδα. Εδώ, δεν είναι δυο πιάνα πια, έχει προστεθεί ο Γιώργος Μάτσικας με το μπουζούκι και την κιθάρα του και η πολυτάλαντη Ευτυχία Μητρίτσα, τραγουδίστρια και μουσικός.   Είναι σαφώς μια άλλη προσέγγιση στο τραγούδι αυτή, που φαίνεται ότι έχει πολύ ενδιαφέρον στον κόσμο, όπως δείχνει η ανταπόκριση του εγχειρήματος.  Να πω εδώ βεβαίως, ότι τα τραγούδια έχουν διασκευαστεί, έχει γίνει η μουσική προεργασία για να παίζονται με 2, 3 ή 4 όργανα.  Δεν είναι άδεια δηλαδή.  Έχουμε μια διαφορετική εκτέλεση και αυτό φαίνεται να είναι αυτό που ιντριγκάρει τους ακροατές.  Και μάλιστα τους νέους ακροατές.  Ναι, ίσως είναι καλή ιδέα, τώρα που το λέτε, να κάνουμε και μερικές παραστάσεις στην Αθήνα. 

 

Ο Ράινε Μαρία Ρίλκε, στα «Γράμματα σε ένα νέο ποιητή», έλεγε πως το χειρότερο πράγμα που συνέβη ποτέ στην τέχνη είναι η κριτική. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη; Σας έχει τύχει να διαβάσετε αποθεωτική κριτική μιας βραδιάς που, κατά τη γνώμη σας, δεν ήταν καλή και το αντίθετο;

Πολύ ενδιαφέρον είναι αυτό που λέτε.  Μου έχει τύχει κατ’ επανάληψη.  Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, μου έχει τύχει περισσότερες φορές το πρώτο. Αποθεωτικές κριτικές σε προγράμματα που εγώ πίστευα, όχι ότι ήταν κακά, αλλά ότι χρειάζονταν πολύ δουλειά ακόμα! Αντίθετα σε άλλες δουλειές, οφείλω να πω πιο ειδικές, πιο δύσκολες, για τις οποίες έχουμε δουλέψει πάρα πολύ, δεν είναι ότι είχαμε κακές κριτικές, αλλά δεν είδαμε και ανάλογο ενδιαφέρον που να μας ανταμείβει ηθικά για την προετοιμασία. Αυτό όμως, είναι μάλλον αναμενόμενο και τουλάχιστον εμένα δεν με επηρέασε στο να συνεχίσω να ψάχνω πιο δύσκολα πράγματα.  

 

Έχετε τραγουδήσει ένα σπουδαίο στίχο του Άλκη Αλκαίου που λέει: «Τώρα χαμένος στων ονείρων μου το χάρτη, όλο ρωτάω πως τα ‘φερε έτσι η ζωή, αυτοί που φύγανε να με καλούν σε πάρτυ κι αυτοί που ζούνε να μου λείπουν πιο πολύ». Αντιστρέφοντάς τον: σας λείπουν οι «παλιοί» που έφυγαν; Υπάρχουν νέοι που να σας «καλούν σε πάρτυ»;

Πράγματι σπάνιο τραγούδι το «Ιπτάμενο χαλί» και επίκαιρο. Το έχουμε και στο πρόγραμμα με τα δύο πιάνα.  Βεβαίως και μας καλούν οι νέοι.  Μας καλούν και τους καλούμε.  Είναι κάτι που έκανα πάντα στη δουλειά. Τώρα πια βέβαια σε πάρτυ χωρίς εισαγωγικά μας καλούν και πάρα πολλοί νέοι!  Τα μωρά μας. Τα εγγονάκια μου!