Του Γιώργου Μυζάλη

Έτσι, θυμάμαι ξεκάθαρα την Εύη να μου μιλάει για τη «Μικρή Πατρίδα». Δεν την είχα ακούσει ακόμα. Αυτά σκεφτόμουν χθες το βράδυ (7/2) στον Ιανό, ακούγοντας τη Ρίτα Αντωνοπούλου να την τραγουδά, με το δημιουργό της, Γιώργο Ανδρέου, στο πιάνο και το Στέλιο Γαργάλα στο βιολί. 

 

Ταυτόχρονα, σκεφτόμουν και τη συζήτηση που είχα με το Χριστόφορο πριν από την έναρξη του live για το πόσο εύκολα προσβάσιμα είναι πλέον τα «άγνωστα» τραγούδια που «αλιεύουμε» όλοι μας από διάφορες πηγές. Ένα shazam, ένα youtube, ένα googlάρισμα και το βρήκες. Στο μακρινό 1994, για να βρω τη «Μικρή Πατρίδα», να την ακούσω, να τη λατρέψω και να μπορέσω να ξαναπιάσω με την Εύη κουβέντα, έπρεπε να κυκλοφορήσει ο δίσκος, ή να πετύχω το τραγούδι στο ραδιόφωνο και να το γράψω σε κασέτα ταυτόχρονα. Καλύτερα σήμερα; Χειρότερα; Μήπως έχει ευτελίσει το ίδιο το τραγούδι όλη αυτή η ευκολία; Δεν είναι το θέμα του παρόντος σημειώματος αυτό. 

 

Παρατηρούσα από κοντά, χθες το βράδυ, τον Γιώργο Ανδρέου να παίζει. Τον παρατηρούσα κι εγώ και τον παρατηρούσε κι η παρέα μου, από ό,τι καταλάβαμε στο τέλος της βραδιάς συζητώντας. Γιατί κατά τη διάρκειά της, ελάχιστα μιλήσαμε μεταξύ μας. Ο Γιώργος Ανδρέου είναι πληθωρικός και παιχταράς. Αλλά όλα αυτά μέσα από ήρεμες κινήσεις και απουσία υπερβολής.  Ταυτόχρονα, είναι και ένας συνθέτης, στιχουργός (τραγουδοποιός δηλαδή) συναισθηματικός, κατά τον Φρήντριχ Σίλλερ. Που κοπιάζει με την εργασία του. Που φαίνεται, δηλαδή, ότι γράφει τα τραγούδια του φράση – φράση. Με μεγάλη προσοχή, αλλά και ευστοχία κρινόμενη εκ του αποτελέσματος. Με τον τρόπο αυτό, πέτυχε και τη «Μικρή Πατρίδα», το σημαντικότερο αναμφίβολα τραγούδι των τελευταίων είκοσι χρόνων. Κι αν η «Μικρή Πατρίδα» είναι το γνωστότερο τραγούδι του, τα υπόλοιπα ουδόλως υπολείπονται αυτής, σας διαβεβαιώ. Ακούσαμε αρκετά από αυτά χθες το βράδυ: «Να μ’ αγαπάς», «Πεθύμησα ένα σύννεφο», «Γράμμα στον κύριο Νίκο Γκάτσο», «Στο μεταξύ η Ελλάδα ταξιδεύει» (με την σπάνια ερμηνεία του ιδίου του συνθέτη σε ένα τραγούδι που πρωτογνωρίσαμε από την Ελένη Βιτάλη και αγαπήσαμε από το Γιώργο Νταλάρα – άλλο τραγούδι που με «παίδεψε» μέχρι να το βρω στο παρελθόν). 

 

Και ερχόμαστε στο ερμηνευτικό κομμάτι της βραδιάς και σε αυτή την συγκλονιστική τραγουδίστρια, την καλύτερη – κατά τη γνώμη μου – της γενιάς της, που ακούει στο όνομα Ρίτα Αντωνοπούλου. Αυτό που διαφοροποιεί την Αντωνοπούλου από τις άλλες σύγχρονές της, κατά την άποψή μου πάντα, είναι το συναίσθημα, η έκθεση και η αποδόμηση. Δεν φοβάται να εκτεθεί η Αντωνοπούλου. Δεν φοβάται να αφεθεί στο συναίσθημά της και να «φαλτσάρει», να «σπάσει» (παρότι δεν της συμβαίνει ούτε για αστείο ακριβώς επειδή δεν το φοβάται). Τραγουδάει με όλο της το σώμα και μεταφέρει επακριβώς το νόημα του τραγουδιού που εκφέρει. Έχει άρθρωση που δεν μπερδεύει τον ακροατή, ενώ ταυτόχρονα προκαλεί τον εαυτό της τον ίδιο ερμηνεύοντας τραγούδια δύσκολα και τραγούδια που έχουν γραφτεί στο συλλογικό υποσυνείδητο με τις φωνές σπουδαίων τραγουδιστριών του παρελθόντος. Αναμετράται μαζί τους με σεβασμό και γνώση και κερδίζει ταπεινά την «ισοπαλία».  Έτσι μας χαρίζει μια άλλη «Ελένη» (μουσική: Θάνος Μικρούτσικος – στίχοι: Μπάμπης Τσικληρόπουλος), ένα διαφορετικό «Καραντί» (μουσική: Θάνος Μικρούτσικος – στίχοι: Νίκος Καββαδίας), ένα σπουδαίο «Να μ’ αγαπάς» (μουσική – στίχοι: Γιώργος Ανδρέου). Αλλά και στα πρωτότυπα τραγούδια, εκείνα της τελευταίας της δουλειάς (σε μουσική και στίχους Γιώργου Ανδρέου) με τίτλο «Ζωή μου μην αργείς», η Αντωνοπούλου «τα σπάει». Και η κοντινή απόσταση, αλλά και η λιτή ενορχήστρωση επιτρέπουν στον ακροατή να το διαπιστώσει. 

 

Στα θετικά της χθεσινής βραδιάς, η παρουσία του Θάνου Μικρούτσικου και η εκτός προγράμματος εκτέλεση του «Μικρόκοσμου» (μουσική: Θάνος Μικρούτσικος – στίχοι: Ναζίμ Χικμέτ/ελληνικοί στίχοι: Γιάννης Ρίτσος), που επίσης λέει καταπληκτικά η Αντωνοπούλου. Παράλληλα, όσο κι αν σας φανεί περίεργο, στα θετικά θα συμπεριλάβω και το γεγονός ότι στον Ιανό απαγορεύεται το κάπνισμα (σε όλους τους κλειστούς χώρους απαγορεύεται, αλλά στον Ιανό τηρείται).  

 

Αυτά είχα να σας πω. Και κάτι ακόμα: να πάτε στον Ιανό το επόμενο ΠαρασκευοΣάββατο (13 και 14/2) να ακούσετε τη Ρίτα Αντωνοπούλου, το Γιώργο Ανδρέου και το Στέλιο Γαργάλα. Μια από τις δυο βραδιές θα είμαι κι εγώ εκεί. Πάλι. 

 

Υ.Γ. Που να βρίσκεται, άραγε, εκείνη η παλιά μου συμμαθήτρια η Εύη; Της χρωστάω χάρη. Να είναι καλά.