Οι πρώτοι ανταλλάσουν «φούσκες» διαλόγου. «Αυτός», λέει ο πρώτος, «πήρε εν τέλει άδεια παραμονής…». «Πώς;» ρωτάει ο δεύτερος. Κι η απάντηση…μεταξύ τους αυτονόητη: «Πέθανε…».
 

Πρόκειται για ένα από «ΤΑ ΑΝΤΙ-φασιστικά, ΑΝΤΙ-ρατσιστικά» σκίτσα ενός καινούριου, ομώνυμου άλμπουμ που κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα από τις εκδόσεις «ΚΨΜ». Δημιουργός ο Στάθης. Ένας από τους κατεξοχήν εικαστικούς σκιτσογράφους και επιπλέον, αν όχι ο μόνος πάντως ένας από τους ελάχιστους που αποσυνέδεσε την έννοια του σκίτσου από τον πειθαναγκασμό της «γελοιογραφίας». Ναι πολλά από τα σκίτσα του Στάθη βραβεύονται με χαμόγελο, πλατύ ή πλατύτερο ή και με γέλιο. Συχνά γέλιο πικρό, ως είθισται άλλωστε στο σύμπαν των γελοιογράφων που λένε σοβαρά πράγματα, με όπλο το χιούμορ. Ξέρει να το κάνει και το κάνει, όπως είπαμε και ο Στάθης. Αλλά κάνει και κάτι ακόμα: Όταν το θέμα είναι πολύ σοβαρό, πολύ δραματικό, πολύ καίριο και δεν σηκώνει χιούμορ, τότε το όπλο του χιούμορ αντικαθίσταται από τη «θανατηφόρα» πικρή ατάκα. Από την πικρή μελαγχολία της ίδιας της σκιτσογραφικής γραμμής και του σχεδίου. Και τότε είναι που ο αναγνώστης χωρίς καταφύγιο στο χαμόγελο, καλείται να σκεφτεί: Το σκίτσο τον έχει τσιμπήσει σα σφήκα…


 

Αυτή είναι λίγο-πολύ η κατεύθυνση της πλειονότητας των σκίτσων στο καινούριο άλμπουμ του Στάθη που συγκεντρώνει έργα του καινούρια αλλά και παλαιότερα (από τις εφημερίδες και τα έντυπα που πέρασε κατά καιρούς ο δημιουργός τους), γύρω από δύο άξονες, όσοι κι οι ενότητες του βιβλίου: α) Τα Αντιφασιστικά και β) Τα Αντιρατσιστικά. 
 

Ακόμα και με το πρώτο ξεφύλλισμα αντιλαμβάνεται κάποιος ότι αυτό δεν είναι ένα χαριτωμένο άλμπουμ γελοιογραφιών, κατάλληλο για …coffee-table. Είναι ένα πολύ σοβαρό πολιτικό μανιφέστο που μιλάει ανοιχτά για την παρουσία και τις τακτικές της «Χρυσής Αυγής» και που καταγγέλει το φασισμό και το ρατσισμό, αφού πρώτα ορίσει τις έννοιες με τόση ακρίβεια, ώστε να μην μένουν περιθώρια. Να μη μένουν τα άλλοθι του «αλλά» δηλαδή. Ξέρετε, εκείνου του γνωστού «αλλά»: «Εγώ δεν είμαι ρατσιστής αλλά…». Και βέβαια δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο ενότητες του άλμπουμ είναι αφιερωμένες  «Στα Παιδιά», στις νέες γενιές…
 

Στον σύντομο πρόλογο ο Στάθης τοποθετείται. Ορίζει τη «Χρυσή Αυγή» ως ένα «νεοφασιστικό κόμμα» επανδρωμένο από «ανελλήνιστους και τρισβάρβαρους» που ουδεμία σχέση έχουν με τον πραγματικό «πατριωτισμό». Ουδεμία σχέση έχουν επίσης με τον «αντικαπιταλισμό». Προχωράει όμως και παραπέρα. Γράφει για το διττό σύγχρονο φασισμό «των πεζοδρομίων» και «των σαλονιών», αφού επισημάνει τη στροφή των ευρωπαϊκών κρατών και της Ε.Ε. προς τα δεξιά και τα ακροδεξιά.  «Ο φασισμός των πεζοδρομίων», διευκρινίζει, «είναι το φόβητρο (μην τυχόν πάρει την εξουσία) που επισείει ο φασισμός των σαλονιών (για να κυβερνά όλο και πιο πολύ όπως ο φασισμός των πεζοδρομιων). Ο κινηματικός φασισμός στη Γαλλία, φερ΄ειπειν, χρησιμοποιείται για να πηγαινει η όποια αστική κυβέρνηση όλο και πιο δεξιά, καθώς και για να ωθείται η κοινωνία προς την ίδια κατεύθυνση. Ενώ σε άλλες χώρες ο φασισμός των σαλονιών συγκυβερνά ήδη με τον φασισμό των πεζοδρομίων. Μ΄έναν λόγο», κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ο Σταθης, «οι αστικές δημοκρατίες φθείρονται και εκφασίζονται-αν όχι στους τύπους, πάντως στην ουσία». Πού θέλει να καταλήξει; «Ο αντιφασιστικός αγώνας είναι εκ νέου προτεραιότητα. Είναι υπόθεση όλων των ανθρώπων που θέλουν να ζουν ελεύθεροι».
 

Τα σκίτσα που ακολουθούν είναι επιλεγμένα έτσι ώστε να αναπαριστούν τη γέννηση και την πορεία του φασισμού. «Εν αρχή ην η ανεργία..» και εκείνο το ποίημα του Καρούζου («… Μη του μιλάτε είναι άνεργος/τα χέρια στις τσέπες του/σαν δυό χειροβομβίδες…»). Σκίτσο-σκίτσο, λεζάντα-λεζάντα και όπου χρειάζεται υποσημείωση και σχόλιο, ο αναγνώστης παρακολουθεί τις εκφάνσεις του φασισμού που είναι πιο εμφανώς η «Χρυσή Αυγή», πιο ύπουλα και διαβρωτικά και σταδιακά η οικονομική κατάσταση, η στάση των Ευρωπαίων «εταίρων», οι επιλογές της γερμανικής κυβέρνησης…Ο Στάθης δε μασαει τα λόγια του, ούτε την άποψή του, πράγμα που το γνωρίζουν καλά όσοι τον παρακολουθούν (πιο πρόσφατα στην εφημερίδα Real) και ως αρθρογράφο.


 

Στις σελίδες του παρεισφρέουν και δύο κείμενα άλλων πολύ ειδικής βαρύτητας. Του Μανώλη Γλέζου που προειδοποιεί ότι «Η Χρυσή  Αυγή αποτελεί Ύβριν για τον ελληνικό πολιτισμό». Και του Μητρολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλου με τίτλο «Μεγαλύτερη απόγνωση απ΄τον ναζισμό δεν υπάρχει». Σοφή επιλογή! Μία σχεδον μυθική πια προσωπικότητα της Αριστεράς και ένας διανοούμενος της Εκκλησίας.
 

Αναλόγως ταξινομείται και το υλικό της δεύτερης -Τα Αντιρατσιστικά- ενότητας. Χωρίς κείμενα αυτή. Αλλά με σκιτσογραφική γλώσσα που τσακίζει κόκκαλα και διατρέχει όλα τα πρόσφατα γεγονότα. Από το νεκρό μικρό Αϊλάν ως σύμβολο του Δράματος στο Αιγαίο έως τα «χοτσποτ για τους σκοτωμένους», το «πειρατικό του κάπτεν-Νατο», τη στάση της Ευρώπης…Και άλλα σκίτσα που «δαγκώνουν» την αδιαφορία, όπως αυτό ενός λιλιπούτειου φαντάρου-φύλακα των συνόρων που διαβάζει τη φράση «Όσο πιο υπεράνθρωπος νοιώθει ένας υπάνθρωπος, τόσο πιο απάνθρωπος γίνεται…», αλλά που δεν την καταλαβαίνει.
 

Σε εποχές που δεν έχουμε περιθώριο πια να μην καταλαβαίνουμε ο Στάθης χαρίζει στον αντι-φασιστικό και αντι-ρατσιστικό αγώνα ένα άλμπουμ όχι σκίτσων, αλλά αναφοράς. Και φροντίζει Αντί Επιμέτρου να απευθυνθεί στον ψηφοφόρο της «Χρυσής Αυγής», να του καταρρίψει τα επιχειρήματα… 
 

Αν τέλος το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του άλμπουμ είναι απολύτως ενδεικτικά της πορείας που ακολούθησε ο δημιουργός, ο Στάθης δεν καλλιεργεί αυταπάτες στον αναγνώστη: το σκίτσο του στο εξώφυλλο παραπέμπει στο φασισμό ως δολοφόνο της λογικής και το οπισθόφυλλο στα «κέρδη» που αποκομίζουν οι δολοφόνοι…Ναι, το να επιλέγεις το «ΑΝΤΙ» του τίτλου δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση. Δεν είναι και δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Αλλά είναι μία υπόθεση λογικής και ανθρωπισμού. Να γιατί είναι και μια υπόθεση αφιερωμένη στους νέους ανθρώπους. Και να γιατί αυτό είναι ένα άλμπουμ που αξίζει να υπάρχει πρώτα-πρώτα στις δικές τους βιβλιοθήκες..