Της Δέσποινας Παπαγεωργίου

 

Ταξιδεύοντας στον αμερικανικό Νότο για ενάμιση μήνα, ο Τεξανός Γκρίφιν βίωσε στο πετσί του τον ρατσισμό, το «βρώμικο μπάνιο μίσους», όπως το ονόμασε. Κατέγραψε την εμπειρία του στο βιβλίο του «Black like me», για το οποίο δέχθηκε απειλές από λευκούς…

Τι σχέση έχει η «μεταμφίεση» του Γκρίφιν με εκείνη των δύο Ελλήνων δημοσιογράφων που φέρονται να παρακολουθούσαν μεταμφιεσμένοι τον υπουργό Επικρατείας Νίκο Παππά στις ΗΠΑ; Απολύτως καμία. Οι διαφορές εντοπίζονται, πρώτον σε –επιφανειακό- επίπεδο «τεχνικής»: Γιατί πρέπει να έχεις διαβάσει πολύ και καλή αστυνομική λογοτεχνία και ταυτόχρονα να διαθέτεις έναν άριστο αμπιγέρ και μέικαπ άρτιστ για να περάσεις ινγκόγνιτο σε «απαγορευμένο περιβάλλον» στη χώρα με τα πιο αυστηρά και εξελιγμένα μέτρα ασφαλείας, τις ΗΠΑ. Αντιθέτως, οι δύο τους απέδειξαν ότι δεν έχουν διαβάσει καν παιδικά αστυνομικά, όπως τα «Πέντε Λαγωνικά» όπου ο ήρωας Χοντρούλης αποδεικνύεται πολύ πιο «ψαγμένος» στο ζήτημα… Μάλιστα, η μεταμφίεσή τους φέρεται να ήταν τόσο κακή, που εγείρει ερωτήματα ως προς το αν τελικά αυτό που επιδίωκαν ήταν να περάσουν απαρατήρητοι.
 

Ωστόσο, δεν είναι οι μόνοι που έχουν συλληφθεί για τέτοιο λόγο. Τον Δεκέμβριο του 2013, για παράδειγμα, τα γερμανικά ΜΜΕ μετέδιδαν ότι ένας Γερμανός δημοσιογράφος είχε αποπειραθεί να εισέλθει στο δωμάτιο όπου νοσηλευόταν σε κωματώδη κατάσταση ο Μίκαελ Σουμάχερ μεταμφιεσμένος σε… παπά, μόνο και μόνο για να τον βγάλουν «σηκωτό» όταν αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του. 

Κι έτσι, ερχόμαστε στη δεύτερη και ουσιαστική διαφορά Γκρίφιν και προαναφερθέντων δημοσιογράφων…  Είναι θεμιτό ένας δημοσιογράφος να μεταμφιέζεται; Σύμφωνα με το Columbia Journalism Review (4/2/2010), «η υπερβολική στήριξη σε επιχειρήσεις “διείσδυσης” και τεχνάσματα μπορεί να αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη του κοινού στα ΜΜΕ (…) Το “υπό κάλυψη” ρεπορτάζ μπορεί να είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή: μόνο στους πιο σημαντικούς στόχους, και , ακόμα και τότε, μόνο όταν συνοδεύεται από ένα άριστα τεκμηριωμένο παραδοσιακό ρεπορτάζ».
 

Δεν τίθεται λοιπόν ζήτημα σύγκρισης μεταξύ της ενέργειας των Ελλήνων συλληφθέντων στη Ν. Υόρκη, με δημοσιογράφους, όπως:
 

...Το δημοσιογράφο, για παράδειγμα, του «Mother Jones» Σέιν Μπάουερ, που πέρασε «υπό κάλυψη», εργαζόμενος ως φρουρός, τέσσερις μήνες σε μια φυλακή στη Λουιζιάνα της Corrections Corporation of America (CCA), μιας από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές εταιρείες φυλακών και κέντρων κράτησης μεταναστών στον κόσμο, συγκεντρώνοντας, όπως αναφέρεται, στοιχεία για το πώς η CCA καταστρέφει τις ζωές των φυλακισμένων και των εργαζομένων της, ενώ πληρώνει 3,4 εκατ. δολ. τον χρόνο τον διευθύνοντα σύμβουλό της…

…Τον «μάστερ της μεταμφίεσης» Γερμανό δημοσιογράφο Γκίντερ Βάλραφ, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ήρθε το 1974 στην Ελλάδα της δικτατορίας, διαδήλωσε αλυσοδεμένος στο Σύνταγμα για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τελικά συνελήφθη και βασανίστηκε επειδή -επίτηδες- δεν είχε ταυτότητα μαζί του. Και που το 2007, έπιασε δουλειά σε τηλεφωνικό κέντρο στη Γερμανία για να αποκαλύψει εργασιακές και άλλες πρακτικές. Στο σουηδικό λεξικό Svenska Akademiens Ordlista, μάλιστα, έχει προστεθεί προς τιμήν του η λέξη «walraffa» και σημαίνει, «να αποκαλύπτεις τα κακώς κείμενα αναλαμβάνοντας έναν ρόλο».

…Τον περιβόητο και πολυβραβευμένο ερευνητή δημοσιογράφο από την Γκάνα, Ανάς Αρεμέγιου Ανάς, του οποίου το πρόσωπο ελάχιστοι γνωρίζουν, καθώς εκμεταλλεύεται το γεγονός πως είναι... άγνωsτος ώστε να αποκαλύψει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ζητήματα διαφθοράς στην Γκάνα και την υπο-Σαχάρια Αφρική.

…Τον Ισπανό ερευνητή-δημοσιογράφο Αντόνιο Σάλας, γνωστό μόνο με το ψευδώνυμό του, που έζησε «ένα χρόνο σαν Ναζί σκίνχεντ, ενάμιση χρόνο σαν σωματέμπορας, [και] έξι χρόνια σαν διεθνής τρομοκράτης», γιατί θεωρεί ότι το να ερευνά αυτά που η εξουσία προσπαθεί να κρύψει και να τα αποκαλύπτει στον κόσμο είναι ένας τρόπος «να νιώθει χρήσιμος».

 

Με άλλα λόγια, αν κάνεις κάτι έτσι κι αλλιώς αμφιλεγόμενο, φρόντισε τουλάχιστον να το κάνεις σωστά και για τους σωστούς λόγους. Μελέτησε λίγο και τον «μάστερ των μεταμφιέσεων», κλέφτη πλην τζέντλεμαν, λογοτεχνικό ήρωα Αρσέν Λουπέν, ο οποίος, ενώ τυπικά βρισκόταν στη λάθος πλευρά του νόμου, εκείνοι τους οποίους έκλεβε, πάντοτε με τη χαρακτηριστική του γαλλική φινέτσα, ήταν πολύ χειρότεροι απατεώνες από αυτόν…