Ο Παντελής Θαλασσινός μιλάει στο e-tetRadio για το νέο του άλμπουμ, «12+1 Ηλιοτρόπια».
28 Δεκεμβρίου 2018Για έναν άνθρωπο που μέχρι το θάνατο του δεν γνωρίζαμε σχεδόν τίποτα γι’ αυτόν, και βασικά για τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα γραπτά του λίγους μήνες αφότου έχει νικήσει ένα καρκίνο και λίγο πριν νικηθεί από μια μετάσταση. Για τον Άλκη Αλκαίο λοιπόν αλλά και για τη νέα δισκογραφική εργασία του συνθέτη σε λόγια του μίλησα με τον Παντελή Θαλασσινό στη συνέντευξη που μας παραχώρησε.
Θα ήθελα να μου πείτε δυο λόγια για το νέο δίσκο σας.
Ο νέος δίσκος μου λέγεται «12+1 Ηλιοτρόπια» και είναι ένας δίσκος σε λόγια του Άλκη Αλκαίου, τα οποία έχω από το 2012, τη χρονιά που πέθανε ο Άλκης Αλκαίος. Μου τα έδωσε τον Απρίλιο του ‘12, με σκοπό να γράψουμε ένα δίσκο για το Δημήτρη Μητροπάνο. Ο Δημήτρης πέθανε 6 μέρες μετά αφότου πήρα στα χέρια μου αυτό το υλικό. Μίλησα με τον Άλκη στο τηλέφωνο και μου είπε «δυστυχώς μας πρόλαβε η ζωή, κράτησε τα τραγούδια και πες τα ο ίδιος». Ωστόσο την ίδια χρονιά πέθανε κι ο ίδιος και παρόλο που είχα γράψει ήδη κάποια δεν ήθελα να τα κυκλοφορήσω άμεσα. Τα έπιασα ξανά το ‘14 λοιπόν. Μετά άρχισα να τα ηχογραφώ και αυτή η διαδικασία ολοκληρώθηκε πρόσφατα και κυκλοφορεί ως βιβλίο-CD, στο οποίο βρίσκονται και τα χειρόγραφα του Άλκη και οι παρτιτούρες απ’ τα τραγούδια. Και φυσικά η ιστορία αυτών των τραγουδιών.
Ο Μητροπάνος γνώριζε την ύπαρξη αυτών των τραγουδιών;
Ναι, είχαν συζητήσει με τον Άλκη και είχαν αποφασίσει αυτά τα τραγούδια να τα μελοποιήσω εγώ. Ήδη βέβαια είχα συνεργαστεί με τον Μητροπάνο στο δίσκο «Στη διαπασών». Του είχα γράψει σε λόγια του Οδυσσέα Ιωάννου το τραγούδι «Δίψα ο έρωτας κι αρμύρα». Και βέβαια στο γράμμα που μου έγραψε μου ανέφερε πως έχω πλήρη ελευθερία να μελοποιήσω όσα θέλω από τα «12+1 Ηλιοτρόπια».
Το «+1» ξέρω πως πια είναι ένα τραγούδια σε στίχους του Δημήτρη Λέντζου. Όμως αυτός ο τίτλος είχε δοθεί απ’ τον ίδιο τον Άλκη. Τι ακριβώς ήταν το «+1»;
Το +1 μου έγραφε πως θα μου το έδινε στο στούντιο για γούρι. Κι επειδή ο Δημήτρης ο Λέντζος είχε γράψει ένας στιχάκι αφιερωμένο στον Άλκη Αλκαίο, μου το έδωσε να το κάνω τραγούδι. Και αφού βγήκε ωραίο του είπα πως αυτό θα το βάλουμε σ’ αυτό το δίσκο και θα είναι το «+1».
Με τον Άλκη Αλκαίο γνωριστήκατε από κοντά;
Με τον Άλκη δε συναντηθήκαμε ποτέ από κοντά. Είχαμε μιλήσει πάρα πολλές φορές στο τηλέφωνο μετά το γράμμα που μου είχε στείλει στο οποίο μου ανέφερε πόσο καιρό ήθελε να γνωριστούμε και να συνεργαστούμε. Και πως αυτά τραγούδια θα γίνουν η αρχή για να ανταμώσουμε. Όμως μετά η υγεία του δεν μας επέτρεψε να συναντηθούμε. Δεν ήθελε και ο ίδιος να τον δω έτσι.
Είναι νομίζω μια χαρακτηριστική περίπτωση καλλιτέχνη τον οποίο γνωρίζουμε μονάχα μέσα από το έργο του. Εγώ προσωπικά έμαθα για τα προβλήματα υγείας του μετά το θάνατο του.
Ακριβώς. Να φανταστείς δεν έχει ούτε καν φωτογραφίες. Υπάρχει μια φωτογραφία του απ’ το Εμπάργκο την οποία χρησιμοποιούμε όλοι. Και σ’ αυτά τα τραγούδια, παρόλο που ο Άλκης ήταν άνθρωπος σημαδεμένος απ’ τη ζωή, κυριαρχούσε η αισιοδοξία και η αγάπη.
Ερμηνευτικά με ποιους μοιράζεστε το δίσκο;
Με τη Λιζέτα Καλημέρη, η οποία ήταν κι αυτή που μου έδωσε το γράμμα του Άλκη, και λέει τιμής ένεκεν ένα τραγούδι στο δίσκο και ένα τραγούδι τραγουδάει η κόρη μου, που τραγουδάει μόνο σε οικογενειακό κύκλο αν και είναι καλή τραγουδίστρια. Κουβαλάει τα δικά μου τα κατάλοιπα, διότι κι εγώ άρχισα 25-26 ετών να τραγουδάω, ενώ έπαιζα μουσική από 13-14 ετών.
Το υλικό θα παρουσιαστεί ζωντανά;
Το υλικό θα παρουσιαστεί ζωντανά σε κάποιες παραστάσεις που θα είναι αποκλειστικά και μόνο για την παρουσίαση του δίσκου, μαζί με κάποια δικά μου γνωστά τραγούδια. Αλλά αυτό θα γίνει μετά τις γιορτές. Και πιθανότατα θα είναι στο Σταυρό του Νότου. Και θα παρουσιαστούν ένα ένα όλα τα κομμάτια του δίσκου.
Πόσο δύσκολο είναι πια να δισκογραφεί κάποιος, δεδομένου ότι ελάχιστοι είναι αυτοί που βιοπορίζονται από αυτό;
Για την ακρίβεια δεν βιοπορίζεται κανένας. Γι’ αυτό και οι εταιρείες πια ασχολούνται με την προώθηση καλλιτεχνών και την εκμετάλλευση του ήδη υπάρχοντος υλικού. Οι νέες παραγωγές είναι ελάχιστες και τις πληρώνουν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες. Και οι πωλήσεις πια δεν επαρκούν ούτε για να βγάλει κάποιος τα έξοδα παραγωγής. Παρόλα αυτά επιβάλλεται να κυκλοφορούν δισκογραφικές εργασίες για να δείχνουμε ότι υπάρχουμε, ότι έχουμε καινούργιο υλικό.
Ο Δημήτρης Μητροπάνος είναι ένας ερμηνευτής που αγαπήθηκε όσο κανένας άλλος, επειδή όμως ακούω πολλούς δημιουργούς που θα ήθελαν να είχε πει τραγούδια τους ο Μητροπάνος και κάποιους που ακόμα και τώρα γράφουν τραγούδια έχοντας στο μυαλό τους τη φωνή του Μητροπάνου, αν και το κατανοώ, σκέφτομαι μήπως αν έδιναν αυτά τα κομμάτια σε έναν νεότερο τραγουδιστή ή σε κάποιον με μικρότερο ρεπερτόριο να έδιναν και μεγαλύτερη ζωή στα τραγούδια.
Έχεις δίκιο σε αυτό, απλά επειδή πολλοί αγαπούσαν τον Μητροπάνο ήθελαν να πει ένα τραγούδι τους ο Μητροπάνος. Και επειδή ο Μητροπάνος θα έκανε αμέσως γνωστό το τραγούδι τους. Ενώ για ένα νεότερο τραγουδιστή θα ήταν πολύ πιο δύσκολο.
Επειδή ο λόγος είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό στο τραγούδι μας και επειδή υπάρχουν μελοποιημένα κείμενα -κυρίως ποιήματα- με συμπυκνωμένα νοήματα που δεν είναι κατανοητά στο μέσο ακροατή έχω τον εξής προβληματισμό: δεδομένου ότι για το στιχουργό είναι μια ανάγκη έκφρασης και επικοινωνίας γιατί δεν λέει ξεκάθαρα αυτό που θέλει να πει ώστε να πετύχει το σκοπό του, να επικοινωνήσει δηλαδή;
Το ποίημα έχει αυτή τη μαγεία πως μπορεί να ερμηνευθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπος απ’ τον καθένα, γι’ αυτό και δεν χρειάζεται σχόλια και εξηγήσεις. Και δεν έχει και νόημα να ρωτήσει κάποιος τον Λαπαθιώτη, τον Ελύτη τι εννοούν σε κάποιο στίχο τους. Η ποίηση είναι ατόφια, είναι συμπυκνωμένη, είναι αφαιρετική και προσπαθεί να πει αυτό που θέλει με λίγες κουβέντες. Για παράδειγμα «Ο Γιάννης ο φονιάς παιδί μιας Πατρινιάς κι ενός Μεσολογγίτη / Προχτές την Κυριακή, μετά τη φυλακή, επέρασε απ’ το σπίτι». Τα έχει πει όλα.
Και ο καθένας επικοινωνώντας με τον τρόπο που θέλει και οριοθετεί και αυτούς με τους οποίους θα επικοινωνήσει.
Και όχι μόνο. Διότι η τέχνη δεν πρέπει να είναι υστερόβουλη. Δεν πρέπει να σκέφτεσαι αν θα αρέσει. Αυτό επαφίεται στο αν σου αρέσει όταν το διαβάζεις. Δεν είναι σωστό να λες «ας το κάνω πιο απλό για να γίνει κατανοητό». Γράφεις όπως σου αρέσει και εν συνεχεία ψάχνεις ομοίους σου.
Και φυσικά ούτε το αντίθετο…
Ακριβώς! Θυμάμαι κάποτε να μου λέει ένας καλλιτέχνης «πολύ ωραίος στίχος αυτός» και να του λέω «τι κατάλαβες;» «τίποτα, γι’ αυτό πρέπει να είναι πολύ καλός». Νόμιζε ότι επειδή δεν καταλαβαίνει είναι κάτι ύψιστο. Είναι σαν να αναιρείς το ανθρώπινο στοιχείο στην τέχνη.
(Η φωτογραφία είναι από τον επίσημο λογαριασμό του Παντελή Θαλασσινού στο facebook)
