Πέντε διαφορετικά τηλεφωνήματα από ανθρώπους του χώρου, χωρίς «μικροπολιτικά» κίνητρα ή ιδιοτέλειες (σπεύδω να διευκρινίσω για να μην.. παρεξηγηθώ), είχαν χθες παρόμοια «επωδό». Δικαιολογημένα, μάλλον.
12 Ιουνίου 2020Τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Λυρικής Γιώργο Κουμεντάκη τον ξέρουμε ως ένα από τους πιο ταλαντούχους και, γνωστούς εντός κι εκτός Ελλάδας, σύγχρονους Έλληνες συνθέτες. Ως εκ τούτου τον ξέρουμε ως πρόσωπο-αναφοράς της μουσικής ζωής του τόπου. Ξέρουμε επίσης ότι συχνά, λόγω γνώσης του χώρου κι εμπειρίας, κλήθηκε ανεπισήμως κάποιες φορές να έχει συμβουλευτικό ρόλο υπέρ κάποιων υπουργών. Ξέρουμε ότι πάντοτε ήταν ένας δημιουργός που έχαιρε μιας υπερκομματικής εκτίμησης δηλαδή. Και τέλος ξέρουμε ότι είναι σίγουρα ένα πρόσωπο προβεβλημένο και αγαπημένο των Μέσων τόσο λόγω του συνθετικού του έργου, όσο και λόγω των διοικητικών του ικανοτήτων και εμπνεύσεων στο τιμόνι της Λυρικής καθώς και του νηφάλιου και προσεκτικού τρόπου που εκφραζόταν ακόμα κι όταν είχε προσωπικό λόγο να εξοργίζεται. Είχε αυτή τη φορά; Μάλλον όχι. Αλλά οι απαντήσεις του στη συνέντευξη που έδωσε στο Iefimerida (Γιώργος Κουμεντάκης στο iefimerida: Η μετά τον κορωνοϊό εποχή θα είναι από τις πιο θολές της ανθρωπότητας, κυρίως στην Τέχνη) και οργή φανέρωναν και δίκην προθέσεων έκαναν και ένα βαθμό αλαζονείας εξέπεμπαν που σίγουρα δεν του ανήκε. Διότι στη χειρότερη περίπτωση το ύφος αυτό θα ανήκε σ΄ έναν θιγμένο Υπουργό Πολιτισμού. Και πράγματι ο Γιώργος Κουμεντάκης φάνηκε σαν να μιλάει αντ΄αυτού ή εν προκειμένω αντ΄αυτής.
Μόνον ένας υπουργός που έχει να υπερασπιστεί τον πολιτικό του ρόλο θα απέδιδε οριζοντίως τις διαμαρτυρίες όσων είχαν λόγο να θεωρούν ότι η Υπουργός Πολιτισμού ολιγώρησε στην αντιμετώπιση της υγειονομικής και οικονομικής κρίσης στον χώρο του Πολιτισμού, σε «μικροπολιτική», «στρατηγική», «πόλεμο εκ των έσω» και σε κουφούς «που φωνάζουν χωρίς να μπορούν να ακούσουν τον εαυτό τους. Και σε αυτούς μέσα συγκαταλέγονται οι πλέον ευνοημένοι(…)». Καταρχάς η πλειονότητα όσων διαμαρτυρήθηκαν ξανά και ξανά μέχρι να δει ο κύριος Κουμεντάκης «φωτιά» και «πάθος» στα μάτια της Υπουργού («Είδα τη φωτιά και το πάθος στα μάτια της Μενδώνη όταν με φώναξε») και εκείνη να κινητοποιηθεί επιτέλους, ήταν άνθρωποι που αντιλήφθηκαν ότι οι δουλειές τους καταρρέουν, το μέλλον τους είναι εντελώς αβέβαιο, η πορεία του ιού απρόβλεπτη και η επιβίωσή τους σε άμεσο κίνδυνο. Δεν αμφιβάλλω ότι ανάμεσά τους θα ήταν και οι «πλέον ευνοημένοι» αλλά μήπως υπάρχει κάποιος σ΄αυτή την δυστοπία του κορονοϊού που να διατηρεί τις καλλιτεχνικές του βεβαιότητες; Μάλλον όχι ακόμα κι αν είσαι π.χ. ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ισχυρότερου εποπτευόμενου φορέα στην χώρα και με το ίδρυμα Νιάρχος να σε στηρίζει. Με όλο το σεβασμό λοιπόν στον κο Κουμεντάκη όταν είσαι εκ των πραγμάτων σε θέση ισχύος και εξουσίας καλό είναι να σκέφτεσαι ότι υπάρχουν άνθρωποι στον χώρο που δεν έχουν πάρει ακόμα καν το ειδικό επίδομα.
Αν και δεν την κατονόμασε, ο κος Κουμεντάκης τα έβαλε όμως κυρίως με την Ολγα Κεφαλογιάννη σχολιάζοντας τις επερωτήσεις της για τον Πολιτισμό στη Βουλή ως «με αυτονόητο, καθόλου δημιουργικό και εντελώς μπανάλ περιεχόμενο» και υποκινούμενες από «μικροπολιτική» και «προσωπικές αδυναμίες». Αναρωτιόταν μάλιστα «δεν θα μπορούσαν όλοι αυτοί να πάρουν ένα τηλέφωνο στο υπουργείο να μάθουν τις προθέσεις της υπουργού και ίσως και να υποβάλλουν τις προτάσεις τους;» Να άλλη μια περίπτωση που ο κος Κουμεντάκης αντέδρασε υπουργικά! Οι εσωκομματικά προερχόμενες επερωτήσεις αντί για τα Ι.Χ.τηλεφωνήματα είναι μία άκρως δημοκρατική κατάκτηση-ως κοινοβουλευτική αντανάκλαση δημοκρατικότερη ίσως ακόμα και από τις ερωτήσεις των άλλων κομμάτων. Και επιπλέον η Κεφαλογιάννη που ήταν όλα τα χρόνια της αντιπολίτευσης Τομεάρχης Πολιτισμού της Ν.Δ. έχει δικαίωμα να έχει μία άποψη περί πολιτιστικής πολιτικής διαφορετική από την κα Μενδωνη. Όχι;
Περαιτέρω ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Λυρικής φτάνει να υπερασπιστεί και το Μητρώο Καλλιτεχνών ως έχει. Μα ουδείς αμφισβήτησε την απαραίτητη παρουσία του και τη χρησιμότητά του «για να λυθούν τουλάχιστον οι αχαρτογράφητες περιοχές των καλλιτεχνικών και τεχνικών ειδικοτήτων που κατοικούν για τόσα χρόνια στον πλανήτη του μαύρου χρήματος». Αλίμονο όμως εάν ο χώρος που τον αφορά, δεν επεσήμαινε τα τραγικά λάθη και τις παραλείψεις στη δομή του Μητρώου. Τα παραδέχτηκε άλλωστε και το ίδιο το ΥΠΠΟ.
Για το πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός»
Τι άλλο; Ο κος Κουμεντάκης υπερασπίζεται το πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» επιμένοντας ότι το αίτημα της Υπουργού ήταν, εξαρχής όταν τον φώναξε, να συμπεριληφθεί «το λιγότερο ποσοστό στον Οργανισμό σου, το περισσότερο στην ελεύθερη αγορά». Σωστά. Ο φορέας του όμως ήταν ένας εξ όσων κλήθηκαν να επιλέξουν τις συμμετοχές στο πρόγραμμα με απευθείας ανάθεση που όσο καλές και υποστηρικτικές προθέσεις κι αν είχε ο ίδιος δεν είναι η αντικειμενικότερη μέθοδος επιλογής. Κι επιπλέον επαινώντας με τέτοια ζέση την Υπουργό γι αυτό το πρόγραμμα είναι σαν να επαινεί εαυτόν.
Τέλος κι αυτό ως απολύτως προσωπική κρίση εμένα μου ήχησαν αντιαισθητικές φράσεις του στη συνέντευξη όπως «Αυτό που θαυμάζω στη Μενδώνη είναι ότι σε αυτό το σφυροκόπημα που έφαγε αντέδρασε με πράξεις. Δεν το έβαλε κάτω. Γι’ αυτό τους έσπασε τα νεύρα». Πέρα από την ταύτιση με τον ψυχισμό της κας Μενδώνη ο κος Κουμεντάκης θεωρεί ότι το στοίχημα ήταν να σπάσει η υπουργός τα νεύρα των διαμαρτυρόμενων ή να εισακούσει την αγωνία τους; Ή ήταν όλοι υποκινούμενοι από ιδιοτέλειες και μικροκομματικά συμφέροντα και τόσοι πολλοί συνάδελφοι του είχαν βάλει στο μάτι την κα Μενδωνη;
Τελικά θεωρώ ότι όσο ο ίδιος βρίσκεται σε μια προνομιακή-όχι επειδή δεν την αξίζει βέβαια- θέση (μια που ανανεώθηκε σχετικά πρόσφατα η θητεία του στη Λυρική και είναι από τους βασικούς συνομιλητές της Υπουργού), όλα αυτά ηχούν τουλάχιστον άκομψα. Κι επιτρέπουν στα κίνητρά του να παρεξηγηθούν ακόμα κι από ανθρώπους που εκτιμούν και το έργο και την προσωπικότητά του. Ο σπουδαίος συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης δεν έχει ανάγκη να φαίνεται σαν να μιλάει ως porte parole κάποιου άλλου, όποιος κι αν είναι αυτός. Λυπάμαι.
(φωτογραφία του Ανδρέα Σιμόπουλου από το iefimerida.gr)
