Όσοι έχω συζητήσει, γνωρίσει ή συνεργαστεί από το χώρο του ραδιοφώνου, δε μπορούσαν παρά να έχουν άποψη περί της πανδημικής εξάπλωσης του μεγαλύτερου μας εχθρού: του playlist.
23 Ιουνίου 2023Του Δημήτρη Παπαδόπουλου
Έχω αναφερθεί ξανά, περισσότερες από
μία φορές με μη κολακευτικούς χαρακτηρισμούς περί του φαινομένου, αν και
υπηρέτησα για πολλά χρόνια σταθμούς με τη λογική του σκληρού, άκαμπτου
playlist, δεν το συμπάθησα ποτέ (και μεταξύ μας δεν το τήρησα).
Ξεκινώ την αιτιολόγηση και χτίζω τη βάση της άποψής μου (ή του ονείρου μου)
με μερικές απλές παραδοχές:
• Τη στιγμή που θα αποφασίσεις να ασχοληθείς επαγγελματικά με το
ραδιόφωνοo ως βιοποριστικό μέσο, και όχι για οποιοδήποτε άλλο φαιδρό
κατ’ εμέ λόγο, οφείλεις να πάρεις μία απόφαση: ή θα δημιουργήσεις μια
περσόνα που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα μεσουρανήσει, και
νομοτελειακά θα χάσει την όποια λάμψη και αίγλη της, θα αποσυρθείς,
ή θα ταπεινωθείς με απέλπιδες προσπάθειες να διατηρήσεις την πάλαι
ποτέ δόξα σου, ή θα γίνεις «εργάτης», θα μάθεις να διεκπεραιώνεις, να
μην προκαλείς, και να «ξεπετάς» τις χορηγίες κάνοντας lead in στην
περσόνα της δόξας. Αν είσαι εργάτης και γνωρίσεις κάποιον και του πεις
«κάνω μια εκπομπή στον ΧΧΧΧ FM», από ευγένεια θα σου πει «δε
συγκρατώ ονόματα, αλλά σίγουρα σε έχω ακούσει»
• Το ραδιόφωνο, επαναλαμβάνω, για όσους ασχολούνται μαζί του επειδή
το αγαπούν και όχι για άλλους λόγους, είναι πιο εθιστικό από το πιο
εθιστικό ναρκωτικό. Ακούς ένα τραγούδι και δε σκέφτεσαι «να το βάλω
τσίτα να το ακούω όλη μέρα», αλλά «άντε να έρθει η ώρα να το παίξω
στην εκπομπή». Πίσω από την κονσόλα και το μικρόφωνο δεν είσαι
influencer, δεν είσαι πανελίστας, δεν είσαι φιλόσοφος, είσαι σκηνοθέτης
του επόμενου δίωρου, γελάς θυμώνεις ρωτάς κοπανιέσαι με το τραγούδι
(εντάξει, και μόλις κάνεις αποφώνηση βουίζουν τα αυτιά σου).
• Ένας ραδιοφωνικός σταθμός είναι μια κερδοσκοπική εταιρία, έχει έξοδα
και προσδοκεί σε έσοδα και κερδοφορία. Κανείς δε διαφωνεί. Όμως, για
να λέγεσαι ραδιοφωνικός σταθμός, καλό θα ήταν να έχεις ραδιοφωνικά
προγράμματα, όχι μουσικά γενόσημα και αναφορές για εβδομάδες
εκπτώσεων του τάδε, και ως εκεί. Δεν είσαι ραδιοφωνικός σταθμός έτσι,
είσαι διαφημιστική ταμπέλα στην πλατεία, αλλά και με λίγο ήχο.
• Η Ελλάδα πλέον δε διαθέτει ενεργούς ραδιοφωνικούς παραγωγούς, ούτε
περσόνες ούτε εργάτες. Και όσοι συνεχίζουν διεκπεραιώνουν και ΧΧ:55
έχουν φύγει και δε θυμούνται καν τι έπαιξαν ή τι είπαν.
• Δύσκολη, δυσάρεστη παραδοχή: η εξέλιξη των υπολογιστών και του
λογισμικού δίνουν εύκολη λύση, στη δομή του προγράμματος, Θα
μπορούσε όμως να είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για να λειτουργήσει
ένα πολύ καλό ραδιόφωνο.
Έχω συζητήσει πολλές φορές και με ιδιοκτήτες και με Διευθυντές
Προγράμματος σταθμών, και σε κάποιο βαθμό έχουν δίκιο στις απαντήσεις
τους. Έχω ρωτήσει «γιατί δεν αφήνεις το πρόγραμμα ελεύθερο;» και οι
απαντήσεις συνήθως είναι:
• Και που θα βρω παραγωγούς;
• Και που ξέρω πως ο τάδε δε θα χωρίσει με τη φίλη του και θα μου αρχίσει
τα καψουροτράγουδα;
• Ποιον, τον τάδε; Ξέρεις πόσα θα ζητήσει;
• Εμείς παίζουμε ό,τι μας λένε οι έρευνες,
Ας δούμε ποιος θα μπορούσε να είναι ο αντίλογος σε όλα αυτά:
• Πέρα από την πάνσοφη Αμερικανική παροιμία «if you build it they’ll
come», αν δε μπορείς να βρεις παραγωγούς, μην ανοίξεις ραδιόφωνο.
Όπως αν δε μπορείς να βρεις εμπόρευμα, δε θα άνοιγες κατάστημα.
• Κάποτε είχα μια συνεργασία μερικών ετών με 2 εταιρίες στην Αγγλία. Σε
μία από τις επισκέψεις μου παρατήρησα ένα αθόρυβο, μαθηματικό,
ξεκούραστο και αποδοτικό συντονισμό των εργαζόμενων. Ως φορέας του
Μεσογειακού ταμπεραμέντου μπήκα στον πειρασμό και ρώτησα τον
ιδιοκτήτη της εταιρίας «Michael, έχεις κάνει κάποιου είδους κανονισμό
λειτουργίας της εταιρίας;» και η απάντηση ήταν αφοπλιστική: «NO
Dimitris, δεν κάνουμε κανόνες για ηλίθιους, εφόσον συμφώνησαν να
εργαστούν εδώ, ήξεραν από την πρώτη στιγμή». Έτσι, και ο παραγωγός
σου, θα ακολουθήσει μεν το συναίσθημά του, αλλά δεν είναι ηλίθιος, θα
ευθυγραμμιστεί με την μέχρι τώρα πορεία του. Αν δεν το κάνει, δε φταίει
ο παραγωγός.
• Ο/Η «τάδε» που ονειρεύεσαι να φέρεις, ή δεν υπάρχει, ή είναι από καιρό
σβησμένο αστέρι. Αν μπορείς να δημιουργήσεις τον/την επόμενο
«τάδε», μαζί θα μοιραστείτε τα οφέλη. Επίσης, επειδή ο/η «τάδε» κάνει
ωραίες γκριμάτσες μπροστά σε μια κάμερα, δε σημαίνει πως πίσω από
το μικρόφωνο θα σου αποδώσει τα αναμενόμενα.
• Εφόσον όλοι κάνετε ό,τι λένε οι περίφημες έρευνες, γιατί δεν είστε όλοι
πρώτοι στις μετρήσεις;
Ας υποθέσουμε πως ένας επιχειρηματίας που θέλει να ασχοληθεί με το
ραδιόφωνο κάνει το «leap of faith» και εμπιστεύεται σε ένα Διευθυντή
Προγράμματος να δομήσει ένα προϊόν – πρόγραμμα – ακρόαμα που θα
έπαιρνε ένα σφουγγάρι και θα τα έσβηνε όλα αυτά. Και θα δομούσε το
πρόγραμμα
• Με παραγωγούς, νέους και παλιούς, που ξέρουν που θα παίξουν, που
στοχεύουν, τη δομή του ραδιοφωνικού λόγου, τα όρια της πρόκλησης και
της προτροπής. Και εφόσον μιλάμε για μουσικό ραδιόφωνο, έχουν και
θέλουν γνώση, χωρίς να περνάνε τα όρια της αλαζονείας. Εν οίδα ότι
Ουδέν οίδα, πόσο μάλλον για το χώρο της μουσικής.
• Με μια μεγάλη βάση μουσικής από όπου ο παραγωγός θα μπορούσε να
επιλέξει ό,τι θέλει. Άντε με βασικούς κανόνες: μην παίζεις το ίδιο
τραγούδι κάθε μέρα, μην παίξεις 7λεπτα τραγούδια κλπ (βλέπε κανόνες
περί ηλιθίων πιο πάνω).
• Που δε θα υποτιμά τον ακροατή ούτε στη μουσική ούτε στο λόγο, και που
θα ζει μαζί του. Ο ακροατής δεν είναι πια ροκάς, μεταλλάς, λαϊκός ή
ο,τιδήποτε άλλο. Αυτά ήταν κάποτε, σε πολύ περασμένες δεκαετίες, και
πάλι για λίγους.
• Που θα περάσει ένα μήνυμα στον ακροατή, και στον εαυτό του: ΔΕΝ
ΕΙΜΑΙ ΜΗΧΑΝΗΜΑ.
Θα μπορούσα να γράφω λεπτομέρειες για ώρες, αλλά αφενός δεν είναι παρά
μια φαντασίωση, και αφετέρου πλέον αυτά ανήκουν στη σφαίρα της
αναπόλησης ή της φαντασίας, γιατί ίσως να μην υπήρξαν και ποτέ. Όμως, ένα
υβριδικό ραδιόφωνο, τεχνολογικά άρτιο, με παραγωγούς, θα πιστεύω για
πάντα πως θα ήταν το ιδανικό, και θα ανέβαινε πολύ ψηλά στην προτίμηση όχι
των «ακροατών», αλλά των ανθρώπων που θα τον άκουγαν.
Θα έκλεινα το κείμενο με αναφορά στο χορηγό, αλλά δεν έχω. Και ίσως, στην
τελική, να μη θέλω κιόλας.
Αντιρρήσεις, διάλογος, διαψεύσεις και λοιπά εμπριμέ στο
[email protected]
