Ο Βασίλης Αλεξόπουλος, διευθυντής του Αρχείου της ΕΡΤ, γράφει για την «Παγκόσμια Ημέρα Οπτικοακουστικής Κληρονομιάς», την 27η Οκτωβρίου.
26 Οκτωβρίου 2023
«Ωστόσο, δεν είναι αυτό για το οποίο θα ήθελα να σου μιλήσω, αλλά μάλλον για μια ασθένεια που έχει πλήξει τη γενιά σας, ακόμη και τους νέους λίγο μεγαλύτερους από εσένα, αυτούς που ίσως πηγαίνουν ήδη στο κολέγιο. Μιλάω για απώλεια μνήμης... Υπάρχει και η ιστορική μνήμη, αυτή που δεν συνδέεται με τα γεγονότα της ζωής σας ή με αυτά που έχετε διαβάσει, αλλά με γεγονότα που συνέβησαν πριν έρθετε σε αυτόν τον κόσμο... Τα σημερινά σχολεία (εκτός από το εντατικό διάβασμα) θα πρέπει να σας διδάξουν να μαθαίνετε πράγματα που συνέβησαν πριν γεννηθείτε, αλλά προφανώς δεν το κάνουν καλά γιατί πολλές έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι σήμερα, ακόμη και αυτοί που πηγαίνουν στο κολέγιο, που γεννήθηκαν το 1990, δεν ξέρουν (ή ίσως δεν θέλουν να μάθουν) τι συνέβη το 1980 (για να μην αναφέρουμε πράγματα που συνέβησαν 50 χρόνια πριν από τη γέννησή τους)... Γιατί όμως είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε γεγονότα του παρελθόντος; Γιατί πολύ συχνά αυτό που συνέβη στο παρελθόν εξηγεί γιατί προκύπτουν ορισμένα πράγματα σήμερα που είναι απαραίτητα για να εμπλουτίσουμε τη μνήμη μας...».
Τα αποσπάσματα της επιστολής του Ουμπέρτο Έκο στον ανιψιό του είναι ένα διαχρονικό μήνυμα για την σπουδαιότητά αυτής της γιορτής. Η συγκεκριμένη μέρα μας δίνει την ευκαιρία να ενταθεί η γενική ευαισθητοποίηση για την ανάγκη λήψης επειγόντων μέτρων και να αναγνωριστεί η σημασία της χρήσης των ο/α τεκμηρίων. Σύμφωνα με την UNESCO, τα οπτικοακουστικά αρχεία μας λένε ιστορίες για τη ζωή και τον πολιτισμό ανθρώπων από όλο τον κόσμο. Αντιπροσωπεύουν μια ανεκτίμητη κληρονομιά που αποτελεί επιβεβαίωση της συλλογικής μας μνήμης και πολύτιμη πηγή γνώσης, καθώς αντικατοπτρίζουν την πολιτιστική, κοινωνική και γλωσσική πολυμορφία των κοινωνιών. Η οπτικοακουστική κληρονομιά λειτουργεί, ως πηγή πληροφοριών μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας στην ανάγκη της ανοικτής πρόσβασης στη πληροφορία.
Η διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στην οπτικοακουστική κληρονομιά αποτελεί ένα θεμελιώδες ζήτημα, ενώ υπάρχει έντονη συζήτηση στο πώς η ο/α κληρονομιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς αξιοποιώντας τα σύγχρονα εργαλεία. Το οπτικοακουστικό υλικό μπορεί να πει την ιστορία, την αλήθεια. Παρέχει ένα παράθυρο στον κόσμο, επιτρέποντάς μας να παρατηρούμε εκδηλώσεις που δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε, να ακούσουμε φωνές από το παρελθόν που δεν μπορούν πλέον να μιλήσουν και να δημιουργήσουμε ιστορίες που ενημερώνουν και διασκεδάζουν. Ακούγοντας ηχογραφημένους ήχους και κοιτάζοντας τις εικόνες που έχουν καταγραφεί σε φιλμ και βίντεο ή ψηφιακά, μπορούμε όχι μόνο να εκτιμήσουμε τον πλούτο αυτής της κουλτούρας αλλά και να μάθουμε από αυτήν. Το παλιό πλέον γίνεται σύγχρονο.
Η ΕΡΤ, σας προσκαλεί να γνωρίσετε το πλουσιότερο οπτικοακουστικό αρχείο της Ελλάδας που αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Περιηγηθείτε στον διαδικτυακό μας τόπο www.archive.ert.gr. Στόχος μας είναι, εφαρμόζοντας όλες τις ποιοτικές και σύγχρονες τεχνικές προδιαγραφές, να διασώσουμε το υλικό και συνάμα να διασφαλίσουμε την καλύτερη πρόσβαση των πολιτών στην οπτικοακουστική μας κληρονομιά. Η διάσωση και ανάδειξη του αρχείου αποτελεί ένα έργο ευθύνης, μια πολιτιστική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Το Αρχείο είναι ο τόπος που το παρελθόν συναντά το παρόν και κτίζουν το μέλλον.
