Δημοσιογραφικά ερωτήματα περί δεοντολογίας, πηγών, ηθικής και άλλων πολλών...
02 Απριλίου 2024
Του Δημήτρη Κανελλόπουλου
Η ιστορία με το μονταρισμένο ηχητικό από τους διαλόγους σταθμάρχη και μηχανοδηγών στη Λάρισα είναι γνωστή σε όλους. Η μονταζιέρα, όπως έγραψε εύστοχα το ΒΗΜΑ. Κάποιοι έκαναν κοπτοραπτική στα ηχητικά, αλλοίωσαν το πραγματικό υλικό, και διέρρευσαν ένα μονταρισμένο ηχητικό που δημοσιεύτηκε αρχικά στο Πρώτο Θέμα και μετά παντού.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, πήγε στον Άρειο Πάγο και καταθέσε αναφορά. Εξερχόμενος, δήλωσε μεταξύ άλλων και τα εξής: «Το βράδυ της τραγωδίας των Τεμπών, την ώρα που οι διασώστες έψαχναν νεκρούς και αγνοούμενους, την ώρα που όλη η κοινωνία θρηνούσε, κάποιοι είχαν την προτεραιότητα να πάρουν τις συνομιλίες, να τις χαλκεύσουν και να τις διοχετεύσουν σε φιλικά Μέσα με στόχο τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Εμείς κάναμε το χρέος μας απέναντι στον ελληνικό λαό. Καταθέσαμε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης και σήμερα καταθέσαμε αναφορά στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου για να υπάρξει διερεύνηση της υπόθεσης. Τώρα έχει χρέος η δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της».
Αυτά στα πολιτικά και στα ποινικά.
Πάμε τώρα στα δημοσιογραφικά. Διότι, λογικά, ο εισαγγελέας θα καλέσει και το Πρώτο Θέμα. Τι θα κάνει το Πρώτο Θέμα αλήθεια; Τι θα πει και τι θα αποκαλύψει;
Ξέρουμε πλέον, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι το Πρώτο Θέμα δημοσίευσε μονταρισμένο ηχητικό. Δεχόμαστε εκ προοιμίου ότι η εφημερίδα δεν γνώριζε ότι το υλικό είναι μονταρισμένο. Εννοείται. Η πηγή ωστόσο αποδεικνύεται αναξιόπιστη που παγιδεύει το ΜΜΕ είτε άθελά της (αν δεν γνώριζε πως έχει προηγηθεί μοντάζ) είτε ηθελημένα (αν γνώριζε). Η πηγή μπορεί να είναι η ίδια που έκανε το μοντάζ αλλά μπορεί να είναι απλώς η μεταφορέας.
Ο Κυριάκος Βελόπουλος είπε στη Βουλή ότι αυτός που έδωσε το μονταρισμένο υλικό είναι βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας.
Εννοείται πως δεν πρέπει να αποκαλύπτουμε τις πηγές μας ακόμα και στα δικαστήρια, στους εισαγγελείς (η προστασία των δημοσιογραφικών πηγών είναι πάνω απ΄όλα). Εύκολα άλλωστε μπορείς να αποφύγεις τον σκόπελο είτε με γενικότητες ώστε απλώς να δείχνεις μία κατεύθυνση («μας έδωσε το θέμα ένας βουλευτής»), είτε με ασάφειες («μας ήρθε το ηχητικό με έναν ανώνυμο φάκελο»).
Ποτέ λοιπόν δεν αποκαλύπτουμε τη πηγή μας, σύμφωνοι, τι κάνουμε όμως όταν η πηγή μας πάσαρε ψεύτικο «ντοκουμέντο«; Διότι εδώ αποδεδειγμένα το Πρώτο Θέμα παγιδεύτηκε από την πηγή του. Τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Την αποκαλύπτουμε; Η απάντηση είναι και πάλι όχι. Δεν την αποκαλύπτουμε. Αλλά την κατακρίνουμε (ιδιωτικά) και λαμβάνουμε τα μέτρα μας για τις επόμενες φορές.
Ένα πράγμα δεν έκανε το Πρώτο Θέμα και σε αυτό ελέγχεται: έπρεπε, μόλις έγινε γνωστή και πέραν πάσης αμφιβολίας η μονταζιέρα, να διαχωρίσει τη θέση του. Σύμφωνα με τη δημοσιογραφική δεοντολογία θα έπρεπε, έστω και κατόπιν εορτής μια και πλέον δεν έχει και τόση σημασία, να ανασκευάσει. Για τυπικούς αλλά και ουσιαστικούς λόγους. Δεν το έκανε.
Σημειώστε πως το Πρώτο Θέμα και το protothema.gr (πέραν των πολιτικών ή άλλων απόψεων αλλά και κάποιων αστοχιών όπως έχουν άλλωστε όλοι) είναι καλά ΜΜΕ με τα πιο δυνατά, δημοσιογραφικά, αντανακλαστικά. Ειδικά η εφημερίδα έδινε ρέστα από τα πρώτα-πρώτα χρόνια της έκδοσής της.
«Ξεκάθαρες απαντήσεις πρέπει να δώσει και το συγκεκριμένο ΜΜΕ» ανέφερε το Mega χωρίς να κατονομάζει ωστόσο, ούτε μία φορά, το Πρώτο Θέμα.
Από το πρωί τα ΝΕΑ επανήλθαν εις διπλούν στο θέμα. Και με τον Δημήτρη Μανιάτη και με τον Γιώργο Παπαχρήστο. Αμφότεροι ζητούν απαντήσεις για το μονταρισμένο βίντεο.