Της εκπομπής του Θωμά Σίδερη, στην Φωνή της Ελλάδας.
10 Σεπτεμβρίου 2024Αφιερωμένη στην Μικρασιατική Καταστροφή θα είναι μέχρι το τέλος του μήνα η «Αφύλαχτη Διάβαση». Την Παρασκευή 13, 20 και 27 Σεπτεμβρίου, 1 με 2 το μεσημέρι, ο Θωμάς Σίδερης παρουσιάζει στην Φωνή της Ελλάδας τρία ραδιοφωνικά ντοκιμαντέρ που βασίζονται σε προφορικές μαρτυρίες και γραπτά τεκμήρια της εποχής. Αναλυτικά το πρόγραμμα των μεταδόσεων:
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
«ΤΟ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ»
Η «Αφύλαχτη Διάβαση» φέρνει στο φως ένα πολύτιμο τεκμήριο, το ανέκδοτο ημερολόγιο του Ευάγγελου Δρακόπουλου. Ο Ευάγγελος Δρακόπουλος καταγράφει την ήσυχη και ειρηνική ζωή των κατοίκων της Σμύρνης και των περιχώρων της στο ημερολόγιό του, τα χρόνια πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Πρόκειται για τακτικές καταγραφές, που μας δίνουν πολύτιμα στοιχεία για την κοινωνική ζωή και τις καθημερινές ασχολίες των Ελλήνων στα μικρασιατικά παράλια.
Το ημερολόγιο αυτό θα έρθει στο φως πολλές δεκαετίες αργότερα και αποτελεί ένα σπουδαίο γραπτό τεκμήριο. Για τον Ευάγγελο Δρακόπουλο μιλά στο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ η εγγονή του Κατερίνα Τσάκωνα, ενώ ακούγονται σπάνια ηχητικά τεκμήρια από προφορικές καταγραφές τραγουδιών της Μικράς Ασίας που κατέγραψε η Μέλπω Μερλιέ τις δεκαετίες 1920 και 1930 από πρόσφυγες πρώτης γενιάς.
-------------------------
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
«ΠΟΛΥΑΓΑΠΗΜΕΝΕ ΜΟΥ ΑΔΕΛΦΕ ΓΕΩΡΓΙΕ»
Ένα ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ, που φέρνει στο φως άγνωστα γραπτά τεκμήρια της περιόδου 1919-1922, εστιάζοντας όμως σε όλα όσα συνέβησαν στο πολεμικό μέτωπο κατά τη διάρκεια του 1920 μέσα από τα μάτια των απλών οπλιτών.
Μέρος της επιστολογραφίας, που εντάσσεται στο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ, δεν έφτασε ποτέ στους παραλήπτες του, είτε γιατί οι συντάκτες των επιστολών αποφάσισαν τελευταία στιγμή να τις κρατήσουν στο προσωπικό αρχείο τους, είτε γιατί σκοτώθηκαν σε κάποια μάχη προτού προλάβουν να ταχυδρομήσουν το γράμμα που είχαν γράψει ή την καρτ ποστάλ με κάποιο σύντομο σημείωμα.
Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται τα εξής τεκμήρια:
- Αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Χαράλαμπου Πληζιώτη με ενδεικτικό τίτλο «Αναμνήσεις του μετώπου 1920-1921, Μικρά Ασία-Θράκη». Το τεκμήριο βρίσκεται στα Αρχεία του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών.
- Μέρος της αλληλογραφίας σε 112 κάρτες του στρατιώτη Γεωργίου Μάγνη κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
- Μέρος του ημερολογίου του στρατιώτη Γεωργίου Κανελλόπουλου.
- Αποσπάσματα από σημειώσεις και επιστολογραφία του δεκανέα Πυροβολικού Γιάννη Κουτσονικόλα υπό τον γενικό τίτλο «Απ’ την Αράχωβα στα κράσπεδα της Άγκυρας».
- Μέρος της επιστολογραφίας και των σημειώσεων του στρατιώτη Χρήστου Καραγιάννη.
- Αποσπάσματα από τις σημειώσεις του οπλίτη Θεόδωρου Κιακίδη υπό τον γενικό τίτλο «Το ημερολόγιο του στρατιωτικού μου βίου, Μικρασιατική Εκστρατεία, 1920-1922».
Την επιστημονική επιμέλεια του ραδιοφωνικού ντοκιμαντέρ έχει ο ιστορικός και διευθυντής του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, Σταύρος Ανεστίδης.
Ακούγονται αποσπάσματα από οπερέτες του 1920, από το Αρχείο της ΕΡΤ.
-------------------------
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
«ΚΑΝΕΛΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ»
Ένα ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ, με αφορμή το ομότιτιλο μυθιστόρημα του Θωμά Σίδερη, που κυκλοφόρησε το 2014, βασισμένο σε προφορικές μαρτυρίες που κατέγραψε ο ίδιος για περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Η διαδρομή μιας γυναίκας στις πιο σκοτεινές δεκαετίες του περασμένου αιώνα: από τις αρχές του Μεσοπολέμου μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.
Τι χωρίζει την τραγωδία από την απόλυτη ευτυχία; Η ευτυχία μπορεί να βρίσκεται δίπλα μας, να ζει και να αναπνέει στο πλευρό μας, αλλά να το αγνοούμε.
Tην Κανέλα από τη Σμύρνη την πρωτοσυναντάμε σε ένα πορνείο στο Χαλκά Μπουνάρ. Καθώς οι φλόγες περικυκλώνουν τη Σμύρνη και η ανείπωτη τραγωδία ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια της, ένας αξιωματικός του Γαλλικού Ναυτικού θα προσπαθήσει να τη φυγαδεύσει στη Μασσαλία.
(φώτο: Ενθύμιον Οπλίτη του Μικρασιατικού Μετώπου Γεωργίου Κανελλοπούλου, πηγή: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών)
