Ακολουθήστε μας στο Google news
Η Κατερίνα Κυρμιζή και ο Νίκος Γρηγοριάδης στο Nueva Trova την Κυριακή 12 και 19 Φεβρουαρίου.
11 Φεβρουαρίου 2012Γνωρίζω την Κατερίνα Κυρμιζή πάρα πολλά χρόνια. Είμαι από τους παλαιότερους θαυμαστές της. Από τότε μάλιστα που ο θαυμασμός ήταν άδολος και καθαρός. Εκείνη τραγουδούσε μπροστά, στο μικρόφωνο, ξεχωρίζοντας δικαίως, κι εγώ τραγουδούσα πίσω. στη χορωδία, όντας ένας από τους πολλούς, επίσης δικαίως. Όλα αυτά στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980, στη χορωδία και ορχήστρα του 6ου Δημοτικού σχολείου Αμαρουσίου, υπό τη διεύθυνση του Θέμη Μακαντάση. Ήμασταν συμμαθητές. Μετά έχασα τα ίχνη της και την ξανασυνάντησα, το 2000, στη δισκογραφική εταιρεία Virgin, όπου και εργαζόμουν για ένα χρόνο. Στη συνέχεια χαθήκαμε και πάλι. Δεν ξανασυναντηθήκαμε έκτοτε, αλλά επιτρέψτε μου να πω ότι την αγαπώ την Κατερίνα. Είναι εξαιρετική τραγουδίστρια. Μαγική. Είναι επίσης και αγαπημένη συνομιλήτρια και «σύμμαχος» στην κοινή μας αγάπη για τη μουσική και το τραγούδι. Η φωνή της ηχεί στα αυτιά μου σα μια γλυκειά ανάμνηση, μιας εποχής όμορφης, αθώας και ανέμελης. Η Κατερίνα Κυρμιζή και ο Νίκος Γρηγοριάδης, παρέα με τη μπάντα τους, θα εμφανιστούν τις δύο επόμενες Κυριακές (12 και 19 Φεβρουαρίου) στο Nueva Trova. Αυτό στάθηκε αφορμή για μια συζήτηση, αποσπάσματα της οποίας ακολουθούν. Θα σας πω και κάτι ακόμα, έτσι σα μια απλή αναφορά: η Κατερίνα έχει καινούργια τραγούδια. Καταπληκτικά. Και μπορώ να σας το αποδείξω χωρίς να τα ακούσετε. Ξέρετε πως; Ενημερώνοντάς σας ότι τα έχουν απορρίψει, έως τώρα, όλοι οι «φωστήρες» της ελληνικής δισκογραφίας.
Τι θα ακούσουμε στις δυο εμφανίσεις σας στο Trova; Τι ομοιότητες και τι διαφορές θα έχουν οι εμφανίσεις αυτές από ό,τι μας έχετε συνηθίσει σε προηγούμενα live;
Θα ακούσετε μια πιο ροκ προσέγγιση των τραγουδιών μας και των τραγουδιών από το ελληνικό και διεθνές ρεπερτόριο που διασκευάζουμε. Έχω υπόψη μου πως η λέξη ροκ είναι παρεξηγημένη στην Ελλάδα αλλά δεν μπορώ να το περιγράψω αλλιώς. Η σύνθεση της μπάντας το υπαγορεύει. Ο Νίκος (Γρηγοριάδης) πήρε την απόφαση να ξαναπιάσει ηλεκτρική κιθάρα οπότε όλα έπρεπε να αλλάξουν. Η Ρόλη Γιαμοπούλου, συνεργάτιδα εδώ και τρία χρόνια, άφησε τα κρουστά για να πάρει τις μπαγκέτες. Ο Γιώργος Σιμάτος, ιδιοκτήτης του στούντιο Παράκτιο, (το στούντιο που γράψαμε τους πρώτους τέσσερις δίσκους μας) και ηλεκτρικός κιθαρίστας, μπήκε στην ομάδα συμπληρώνοντας αρμονικά και μελωδικά. Τελευταίος ενσωματώθηκε ο μπασίστας Mampre Kasardjian, ο οποίος δεν έχει πολύ καιρό που γύρισε από την Ν. Υόρκη. Οι δυο τελευταίοι έχουν ο καθένας τους πρόσφατη δισκογραφική δουλειά. Αυτό το τονίζω γιατί θεωρώ εξαιρετική τιμή να έρχονται να επενδύουν το χρόνο τους με χαρά στη δική μας ρότα ενώ έχουν προσωπική δουλειά ζεστή στον αέρα.
Πως αποφασίστηκε η στροφή στον ηλεκτρικό ήχο και πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν;
Η μετάβαση από τον ακουστικό ήχο στον ηλεκτρικό χρειάστηκε πολύ δουλειά από όλους μας, περισσότερο από εμένα και τον Νίκο, αλλά ειλικρινά πιστεύω πως το αποτέλεσμα μας δικαιώνει.
Η τραγουδοποιία στη χώρα μας, για κάποιο(υς) λόγο(υς), εκπροσωπείται περισσότερο από άνδρες δημιουργούς. Λίγες είναι οι γυναίκες δημιουργοί. Εσύ σαν δημιουργός έχεις κάποια εξήγηση για αυτό το γεγονός;
Είναι μεγάλο και αρκετά περίπλοκο θέμα αλλά θα προσπαθήσω να τοποθετηθώ όσο καλύτερα μπορώ. Είναι και δική μου απορία που με τριβελίζει χρόνια και με ωθεί να ψάξω για απαντήσεις. Δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα αυτό, είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Εδώ όμως θεωρώ πως τα πράγματα είναι χειρότερα, αλλά σαφώς η θέση των γυναικών είναι αναβαθμισμένη σε σχέση με αυτήν π.χ. στον μουσουλμανικό κόσμο.
Έχεις κάποια εξήγηση;
Πιστεύω πως ο κόσμος μας είναι φτιαγμένος από αντρικές φαντασιώσεις και διατυπωμένος στην αντρική γλώσσα. Ακούγεται πολύ φεμινιστικό αλλά οι γυναίκες εξακολουθούν να ορίζονται από αντρικές αναμνήσεις. Εμείς, οι γυναίκες έχουμε μάθει να μετράμε τις δυνάμεις μας στα κρυφά, παρά να νικάμε, ίσως λόγω της φύσης μας. Η μήτρα μας εργάζεται μυστικά και ξαφνικά φέρνει μια νέα ζωή στο φως της μέρας. Σε μια κοινωνία που το άλφα και το ωμέγα είναι το κέρδος και λατρεύεται η τεχνική, μειώνει τις γυναίκες στο να είναι ακριβώς αυτό, πέρα από φτηνότερο εργατικό δυναμικό, μια μηχανή που κατέχει και δημιουργεί ζωή, τελεία. Δεν ευνοεί καθόλου την αναζήτηση, την πνευματική ανησυχία που συνιστά ένα πεπρωμένο, που θα μπορούσε να αποτελεί υλικό για μια «Βιογραφία». Από την άλλη οι γυναίκες πρέπει να δίνουν συνεχώς αποδείξεις για την θηλυκότητά τους και αυτό κοστίζει ακριβά από την άποψη του ποσού της ενέργειας που πρέπει να καταναλώσουν για αυτόν το σκοπό και πάντα προϋποθέτει μια μεγάλη θυσία. Θυσιάζεις εντός σου τη γυναίκα που θέλει να γνωρίζει, που θέλει να δημιουργεί ενδεχομένως, για τη γυναίκα που θέλει να αρέσει.
Εξήγησέ το μου λίγο πιο αναλυτικά αυτό.
Γενικά πιστεύω πως η θυσία και η σιωπή είναι ο θεμέλιος λίθος της γυναικείας ψυχοσύνθεσης. Πάντα κάτι πρέπει να απαρνηθείς. Την παρθενία σου για να γίνεις γυναίκα, τους γονείς σου για να έχεις έναν άντρα, τον κοριτσίστικο εαυτό και σώμα για να γεννήσεις, την καριέρα σου για να έχεις προσωπική ζωή και οικογένεια, την ματαιοδοξία σου για να γίνεις επιστήμονας και το αντίστροφο, την σκέψη σου για να γίνεις μια όμορφη γλάστρα. Το λέω πολύ χοντρά αλλά θεωρώ πως ισχύει σε κάποιο βαθμό.
Είναι πάντως αξιοσημείωτη η διαφορά στην αναλογία ανδρών και γυναικών δημιουργών και τραγουδοποιών.
Είναι τεράστιο θέμα και ίσως θα πρέπει να γίνει μια πιο σοβαρή προσέγγιση από ανθρώπους που σαφώς κατέχουν το θέμα καλύτερα από εμένα. Θα ήθελα να κλείσω όμως με το εξής. Βρίσκω πως είναι δύσκολο στον σημερινό κόσμο για μια γυναίκα να αισθάνεται έτσι όπως αισθάνεται, καταιγιστικά και παράλληλα να σκέφτεται αυτό που αισθάνεται. Από τη μια έχεις μια βουρκωμένη καρδιά από την άλλη ένα θολωμένο μυαλό! Όμως ο γυναικείος τρόπος αρνείται αυτήν την διχοτόμηση σώματος και πνεύματος. Συμπεριλαμβάνει και το κορμί, τις αισθήσεις δηλαδή και το μυαλό και μιλάει μια γλώσσα που γεφυρώνει, που θέλει να γίνεται κατανοητή, που θέλει να επικοινωνήσει. Η αντρική γλώσσα είναι φτιαγμένη από ιδέες και απομακρύνει με την ψυχρότητα της. Έχουμε (οι γυναίκες δημιουργοί) πολύ δρόμο ακόμα και πρέπει να παλέψουμε για να επινοήσουμε μια (μουσική που με αφορά) γλώσσα αντί για αυτήν την περιττολογία γύρω από θέματα που αρέσουν στα αγόρια!!!
Θυμάσαι πότε άκουσες για πρώτη φορά ένα τραγούδι σου στο ραδιόφωνο; Ποιο ήταν αυτό και σε ποια συγκυρία; Ακούς ραδιόφωνο σήμερα;
Είναι πολύ αστείο αλλά για πολλά χρόνια δεν πετύχαινα ποτέ τραγούδι μου στο ραδιόφωνο και το είχα παράπονο. Βέβαια πρέπει να ομολογήσω πως δεν είμαι άνθρωπος που ακούει ραδιόφωνο. Το βαριέμαι. Έχει πολύ φύρα. Ένα καλό τραγούδι για 9 σούπες. Έντεχνες, άτεχνες, ποπ, ροκ ή μπαρόκ μου είναι αδιάφορο, η μπουρούχα είναι μπουρούχα. Αυτό που θυμάμαι είναι ότι μια μέρα όταν είχε κυκλοφορήσει το «Παιδί με την κεραία» είχα στηθεί να ακούσω στον Δίεση αυτό που υποτίθεται ήταν power play, το «Γυμνή από αγάπη», και πέτυχα τελικά το «Πένα σα μαχαίρι». Μου φάνηκε γοητευτικό, παράξενο και αλλότριο. Άκουσα τον εαυτό μου από το παρελθόν να ακροβατεί τραγουδώντας τόσο πονεμένα πάνω σε αλλεπάλληλες μετατροπίες, (η μετατροπία είναι σαν χάσμα, χάνεις τη γη κάτω από τα πόδια σου) που με έπιασε ταχυκαρδία. Πάντως το τραγούδι με το οποίο έγινα γνωστή, το «Στην πίσω τσέπη του blue jean» δεν το έχω πετύχει ποτέ ολόκληρο, σε αντίθεση με το «Νυχτερινό» και το «Αν δε μ αγαπάς» που τα έχω πετύχει απ την αρχή τους πάρα πολλές φορές.
Έχεις κάνει μαθήματα φωνητικής; Τραγουδάς χρησιμοποιώντας το διάφραγμα;
Είμαι κόρη τραγουδιστών. Μάλιστα ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν πολύ καλός τραγουδιστής -οι παλιοί που τον θυμούνται το ξέρουν, έκανε οχτώ χρόνια κλασσικό τραγούδι και μας καθοδηγούσε με το παράδειγμά του. Έκανε κάθε μέρα ασκήσεις φωνητικής, αναπνοές γιόγκα και jogging για να είναι σε φόρμα. Τραγουδούσαμε όλοι μαζί πρίμο σεκόντο και πολλές φορές σε τριφωνία από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Έπειτα στο σχολείο και στο ωδείο ήμουν στη χορωδία. Στα δεκαέξι μου μπήκα σε ένα συγκρότημα σαν lead τραγουδίστρια. Τραγουδάω με λίγα λόγια μια ζωή. Στη εφηβεία μου ο πατέρας μου με παρακαλούσε να μου δείξει κάποια πράγματα κι εγώ τον κορόιδευα. Ήταν μάλλον η επανάστασή μου να κοροϊδεύω τον μπελκάντο τρόπο τραγουδίσματος σε απαίσια ελληνική βερσιόν όπως μου φάνταζαν όλα τότε στις αρχές τις δεκαετία του 90, κάνοντας ηθελημένα κοκοράκια, φαλτσέτα και φάλτσα. Με αυτήν την πρακτική όμως βρήκα τον δικό μου τρόπο να τραγουδάω. Εδραίωσα την ευκολία να αλλάζω από τη φωνή που βγαίνει από το ηχείο του θώρακα, στη φωνή που βγαίνει από το ηχείο του κεφαλιού, (ρινική κοιλότητα, στοματοφαρυγγική κοιλότητα και μετωπιαίοι κόλποι). Μαθήματα δεν έκανα παρά μόνο πρόσφατα και αφορμή ήταν ο δίσκος «Είναι εδώ!» ο οποίος έχει πολλά δύσκολα τραγούδια που απαιτούν όλη την έκταση μιας Άλτο και κάτι παραπάνω (π.χ. Του αιγαίου χρώμα). Επειδή η δημιουργική μου συνεισφορά σε αυτόν τον δίσκο ήταν μικρή με μόλις ένα τραγούδι, είπα να δω λίγο πιο σοβαρά το θέμα της φωνής. Τώρα προσπαθώ να βρίσκω ένα μισάωρο για εξάσκηση δυο τρεις φορές την εβδομάδα.
Ακολουθείς κάποιο συγκεκριμένη μέθοδο εξάσκησης;
Ακολουθώ τη μέθοδο φωνητικής του Brett Manning. Δεν έχω κανέναν vocal coach πέρα από το αυτί μου και την αίσθηση άνεσης στο σώμα μου. Η ταπεινή μου γνώμη πάντως είναι ότι αυτή η καραμέλα με το διάφραγμα είναι μεγάλη μπαρούφα, αλλά μπορεί να έχω άδικο γιατί λόγω μπαλέτου το έχω από πολύ μικρή υπό τον έλεγχό μου, ασυναίσθητα.
Ποιο «σχήμα» επισκέφτηκες σαν ακροατής τελευταία;
Δυστυχώς δεν παρακολουθώ πλέον τόσο συχνά όσο θα ήθελα συναυλίες. Νομίζω πως η τελευταία μου ήταν στην Nueva Trova όπου άκουσα τον Κώστα Λειβαδά.
Ποια συναυλία δεν θα ξεχάσεις ποτέ και για ποιο λόγο;
Δε θα ξεχάσω μια συναυλία των Cardigans. Όχι, δεν ήταν οι Cardigans που με εντυπωσίασαν τόσο, όσο ένα τύπος που είχε βγει σαν δεύτερο opening act, ο Christian Kjellvander. Είχε σταθεί με μια κιθάρα κι ένα θέρεμιν και έλεγε τις μπαλάντες του σε ένα ανυπόμονο πλήθος που έπειτα από δυο τραγούδια άρχισε να τον βρίζει. Θυμάμαι καλά πως τελειώνει ένα τραγούδι και αφήνει την κιθάρα του στο σταντ κοντοστέκεται και παίρνει μια άλλη κιθάρα και ξαναπηγαίνει στο μικρόφωνο. Τότε ακούγεται από το πλήθος ένα ηχηρό ΝΟ! Εκείνος ατάραχος και χαμογελώντας σε όσους τον έλεγαν μαλάκα και του ούρλιαζαν βρισιές απάντησε: Yes! Ήταν το σπουδαιότερο μάθημα που πήρα, δηλαδή, πως πρέπει να κάνεις αυτό που πρέπει να κάνεις και μάλιστα όσο καλύτερα μπορείς ανεξάρτητα από το τι θέλουν ή περιμένουν οι άλλοι από εσένα.
Σε ποια συναυλία θα θελες να πας και δεν έχει τύχει;
Θα ήθελα να πάω στον Antony and the Jonsons, όταν είχε έρθει πριν μερικά χρόνια και πέρσι στεναχωρήθηκα πολύ που δεν κατάφερα να ακούσω τον αγαπημένο Richard Galliano
Με ποιο τραγούδι ελληνικό ή ξένο έχεις «κολλήσει» αυτό τον καιρό. Θα το παίξετε στο live της Κυριακής;
Μου έχει κολλήσει το Flightless bird, American mouth, από τους Iron & Wine, και μάλλον θα το πω στο σόλο μέρος μου στο πρόγραμμα μαζί με το δικά μου Τι κι αν τα τραγούδια μου δεν αρέσουνε , το Wild is the wind του Bowie, και το My Funny Valentine των Richard Rodgers και Lorenz Hart. Έτσι τουλάχιστον λέω σήμερα. Εκείνη τη στιγμή το πιθανότερο είναι πως θα πω ότι μου έρθει στο κεφάλι είναι ανάλογα με τη βραδιά, το κοινό και τη διάθεσή μου.
Ποιο είναι το πρώτο μουσικό ερέθισμα που είχες σαν παιδί; Ποιο είναι το πρώτο τραγούδι που θυμάσαι;
Αυτό που θυμάμαι σαν πρώτη μουσική εμπειρία είναι το εξής. Το παιδικό μου δωμάτιο έχει μετατραπεί σε ένα εξωτικό τοπίο με πυκνή βλάστηση γύρω από μια καταπράσινη λίμνη και με έναν καταρράκτη στο βάθος και από πάνω φτερουγίζουν άγγελοι που τραγουδούν με απίθανες φωνές και παίζουν βιολιά. Στα αφτιά μου ακούω μια θεσπέσια φουλ κλασσική ορχήστρα να παίζει και μπορώ με διαύγεια να ξεχωρίσω κάθε όργανο και κάθε μελωδική γραμμή. Μέχρι πρόσφατα πίστευα πως το σκηνικό ήταν μια ταπετσαρία (ήταν τότε πολύ της μόδας) και πως έπαιζε κλασσική μουσική το πικάπ μας για να το θυμάμαι έτσι, και πως συμπλήρωσα τα φτερωτά πλάσματα με τη φαντασία μου. Η μητέρα μου όμως με διαβεβαίωσε πως ποτέ δεν είχαμε τέτοια ταπετσαρία και πως το πικάπ το είχα σπάσει εγώ όταν ήμουν μωρό. Άρα υποθέτω πως όλα ήταν μέσα στο κεφάλι μου.
Μελλοντικά σχέδια;
Τι να πω; Ποιος μπορεί να κάνει σχέδια σε τόσο αβέβαιες και ταραγμένες μέρες. Δε λέω, έχω πολλές ιδέες και για το Live και άφθονο υλικό για δισκογραφία -είμαι σε πολύ παραγωγική φάση από τότε που έγινα μαμά, ίσως γιατί απόκτησα συναίσθηση του χρόνου που περνά αδυσώπητα- αλλά με τόση φτώχεια και δυστυχία δεν ξέρω! Προσωπικά, η τέχνη -όχι απαραίτητα αυτή με την οποία καταπιάνομαι, και η μαθητεία της με έχει σώσει από πολλές κακοτοπιές και δυσκολίες, με έχει μυήσει στην αυτάρκεια και στη δουλειά, με έχει παρηγορήσει και έχει δώσει στην ψυχή μου ελπίδα και σθένος σε φάσεις θλίψης, σκοτεινές. Έχω έτοιμη δική μου προσωπική δουλειά. Έχουμε φτιάξει μαζί με τον Νίκο έναν νέο κύκλο τραγουδιών, ο δε Νίκος, έχει μια σειρά από πιο «έντεχνα» τραγούδια και έχει στο συρτάρι του όλα τα αγγλόφωνα τραγούδια που είχε γράψει πριν γνωριστούμε παρέα με μια εξαιρετική στιχουργό. Χρειάζονται θέληση, χρήματα και βοήθεια από φίλους και φιλικά διακείμενους. Όλα ζητούμενα πια... αλλά ο άνθρωπος δεν είναι ούτε σώμα, ούτε πνεύμα, ούτε ψυχή! Είναι μια θέληση κρυμμένη στο στήθος... στο διάφραγμα αν θέλεις! (γέλια).
Η Κατερίνα Κυρμιζή και ο Νίκος Γρηγοριάδης στο Nueva Trova την Κυριακή 12 και 19 Φεβρουαρίου.
11 Φεβρουαρίου 2012Γνωρίζω την Κατερίνα Κυρμιζή πάρα πολλά χρόνια. Είμαι από τους παλαιότερους θαυμαστές της. Από τότε μάλιστα που ο θαυμασμός ήταν άδολος και καθαρός. Εκείνη τραγουδούσε μπροστά, στο μικρόφωνο, ξεχωρίζοντας δικαίως, κι εγώ τραγουδούσα πίσω. στη χορωδία, όντας ένας από τους πολλούς, επίσης δικαίως. Όλα αυτά στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980, στη χορωδία και ορχήστρα του 6ου Δημοτικού σχολείου Αμαρουσίου, υπό τη διεύθυνση του Θέμη Μακαντάση. Ήμασταν συμμαθητές. Μετά έχασα τα ίχνη της και την ξανασυνάντησα, το 2000, στη δισκογραφική εταιρεία Virgin, όπου και εργαζόμουν για ένα χρόνο. Στη συνέχεια χαθήκαμε και πάλι. Δεν ξανασυναντηθήκαμε έκτοτε, αλλά επιτρέψτε μου να πω ότι την αγαπώ την Κατερίνα. Είναι εξαιρετική τραγουδίστρια. Μαγική. Είναι επίσης και αγαπημένη συνομιλήτρια και «σύμμαχος» στην κοινή μας αγάπη για τη μουσική και το τραγούδι. Η φωνή της ηχεί στα αυτιά μου σα μια γλυκειά ανάμνηση, μιας εποχής όμορφης, αθώας και ανέμελης. Η Κατερίνα Κυρμιζή και ο Νίκος Γρηγοριάδης, παρέα με τη μπάντα τους, θα εμφανιστούν τις δύο επόμενες Κυριακές (12 και 19 Φεβρουαρίου) στο Nueva Trova. Αυτό στάθηκε αφορμή για μια συζήτηση, αποσπάσματα της οποίας ακολουθούν. Θα σας πω και κάτι ακόμα, έτσι σα μια απλή αναφορά: η Κατερίνα έχει καινούργια τραγούδια. Καταπληκτικά. Και μπορώ να σας το αποδείξω χωρίς να τα ακούσετε. Ξέρετε πως; Ενημερώνοντάς σας ότι τα έχουν απορρίψει, έως τώρα, όλοι οι «φωστήρες» της ελληνικής δισκογραφίας. Τι θα ακούσουμε στις δυο εμφανίσεις σας στο Trova; Τι ομοιότητες και τι διαφορές θα έχουν οι εμφανίσεις αυτές από ό,τι μας έχετε συνηθίσει σε προηγούμενα live;Θα ακούσετε μια πιο ροκ προσέγγιση των τραγουδιών μας και των τραγουδιών από το ελληνικό και διεθνές ρεπερτόριο που διασκευάζουμε. Έχω υπόψη μου πως η λέξη ροκ είναι παρεξηγημένη στην Ελλάδα αλλά δεν μπορώ να το περιγράψω αλλιώς. Η σύνθεση της μπάντας το υπαγορεύει. Ο Νίκος (Γρηγοριάδης) πήρε την απόφαση να ξαναπιάσει ηλεκτρική κιθάρα οπότε όλα έπρεπε να αλλάξουν. Η Ρόλη Γιαμοπούλου, συνεργάτιδα εδώ και τρία χρόνια, άφησε τα κρουστά για να πάρει τις μπαγκέτες. Ο Γιώργος Σιμάτος, ιδιοκτήτης του στούντιο Παράκτιο, (το στούντιο που γράψαμε τους πρώτους τέσσερις δίσκους μας) και ηλεκτρικός κιθαρίστας, μπήκε στην ομάδα συμπληρώνοντας αρμονικά και μελωδικά. Τελευταίος ενσωματώθηκε ο μπασίστας Mampre Kasardjian, ο οποίος δεν έχει πολύ καιρό που γύρισε από την Ν. Υόρκη. Οι δυο τελευταίοι έχουν ο καθένας τους πρόσφατη δισκογραφική δουλειά. Αυτό το τονίζω γιατί θεωρώ εξαιρετική τιμή να έρχονται να επενδύουν το χρόνο τους με χαρά στη δική μας ρότα ενώ έχουν προσωπική δουλειά ζεστή στον αέρα.
Πως αποφασίστηκε η στροφή στον ηλεκτρικό ήχο και πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν;
Η μετάβαση από τον ακουστικό ήχο στον ηλεκτρικό χρειάστηκε πολύ δουλειά από όλους μας, περισσότερο από εμένα και τον Νίκο, αλλά ειλικρινά πιστεύω πως το αποτέλεσμα μας δικαιώνει.
Η τραγουδοποιία στη χώρα μας, για κάποιο(υς) λόγο(υς), εκπροσωπείται περισσότερο από άνδρες δημιουργούς. Λίγες είναι οι γυναίκες δημιουργοί. Εσύ σαν δημιουργός έχεις κάποια εξήγηση για αυτό το γεγονός;
Είναι μεγάλο και αρκετά περίπλοκο θέμα αλλά θα προσπαθήσω να τοποθετηθώ όσο καλύτερα μπορώ. Είναι και δική μου απορία που με τριβελίζει χρόνια και με ωθεί να ψάξω για απαντήσεις. Δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα αυτό, είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Εδώ όμως θεωρώ πως τα πράγματα είναι χειρότερα, αλλά σαφώς η θέση των γυναικών είναι αναβαθμισμένη σε σχέση με αυτήν π.χ. στον μουσουλμανικό κόσμο.
Έχεις κάποια εξήγηση;Πιστεύω πως ο κόσμος μας είναι φτιαγμένος από αντρικές φαντασιώσεις και διατυπωμένος στην αντρική γλώσσα. Ακούγεται πολύ φεμινιστικό αλλά οι γυναίκες εξακολουθούν να ορίζονται από αντρικές αναμνήσεις. Εμείς, οι γυναίκες έχουμε μάθει να μετράμε τις δυνάμεις μας στα κρυφά, παρά να νικάμε, ίσως λόγω της φύσης μας. Η μήτρα μας εργάζεται μυστικά και ξαφνικά φέρνει μια νέα ζωή στο φως της μέρας. Σε μια κοινωνία που το άλφα και το ωμέγα είναι το κέρδος και λατρεύεται η τεχνική, μειώνει τις γυναίκες στο να είναι ακριβώς αυτό, πέρα από φτηνότερο εργατικό δυναμικό, μια μηχανή που κατέχει και δημιουργεί ζωή, τελεία. Δεν ευνοεί καθόλου την αναζήτηση, την πνευματική ανησυχία που συνιστά ένα πεπρωμένο, που θα μπορούσε να αποτελεί υλικό για μια «Βιογραφία». Από την άλλη οι γυναίκες πρέπει να δίνουν συνεχώς αποδείξεις για την θηλυκότητά τους και αυτό κοστίζει ακριβά από την άποψη του ποσού της ενέργειας που πρέπει να καταναλώσουν για αυτόν το σκοπό και πάντα προϋποθέτει μια μεγάλη θυσία. Θυσιάζεις εντός σου τη γυναίκα που θέλει να γνωρίζει, που θέλει να δημιουργεί ενδεχομένως, για τη γυναίκα που θέλει να αρέσει.
Εξήγησέ το μου λίγο πιο αναλυτικά αυτό.Γενικά πιστεύω πως η θυσία και η σιωπή είναι ο θεμέλιος λίθος της γυναικείας ψυχοσύνθεσης. Πάντα κάτι πρέπει να απαρνηθείς. Την παρθενία σου για να γίνεις γυναίκα, τους γονείς σου για να έχεις έναν άντρα, τον κοριτσίστικο εαυτό και σώμα για να γεννήσεις, την καριέρα σου για να έχεις προσωπική ζωή και οικογένεια, την ματαιοδοξία σου για να γίνεις επιστήμονας και το αντίστροφο, την σκέψη σου για να γίνεις μια όμορφη γλάστρα. Το λέω πολύ χοντρά αλλά θεωρώ πως ισχύει σε κάποιο βαθμό.
Είναι πάντως αξιοσημείωτη η διαφορά στην αναλογία ανδρών και γυναικών δημιουργών και τραγουδοποιών.
Είναι τεράστιο θέμα και ίσως θα πρέπει να γίνει μια πιο σοβαρή προσέγγιση από ανθρώπους που σαφώς κατέχουν το θέμα καλύτερα από εμένα. Θα ήθελα να κλείσω όμως με το εξής. Βρίσκω πως είναι δύσκολο στον σημερινό κόσμο για μια γυναίκα να αισθάνεται έτσι όπως αισθάνεται, καταιγιστικά και παράλληλα να σκέφτεται αυτό που αισθάνεται. Από τη μια έχεις μια βουρκωμένη καρδιά από την άλλη ένα θολωμένο μυαλό! Όμως ο γυναικείος τρόπος αρνείται αυτήν την διχοτόμηση σώματος και πνεύματος. Συμπεριλαμβάνει και το κορμί, τις αισθήσεις δηλαδή και το μυαλό και μιλάει μια γλώσσα που γεφυρώνει, που θέλει να γίνεται κατανοητή, που θέλει να επικοινωνήσει. Η αντρική γλώσσα είναι φτιαγμένη από ιδέες και απομακρύνει με την ψυχρότητα της. Έχουμε (οι γυναίκες δημιουργοί) πολύ δρόμο ακόμα και πρέπει να παλέψουμε για να επινοήσουμε μια (μουσική που με αφορά) γλώσσα αντί για αυτήν την περιττολογία γύρω από θέματα που αρέσουν στα αγόρια!!!
Θυμάσαι πότε άκουσες για πρώτη φορά ένα τραγούδι σου στο ραδιόφωνο; Ποιο ήταν αυτό και σε ποια συγκυρία; Ακούς ραδιόφωνο σήμερα;
Είναι πολύ αστείο αλλά για πολλά χρόνια δεν πετύχαινα ποτέ τραγούδι μου στο ραδιόφωνο και το είχα παράπονο. Βέβαια πρέπει να ομολογήσω πως δεν είμαι άνθρωπος που ακούει ραδιόφωνο. Το βαριέμαι. Έχει πολύ φύρα. Ένα καλό τραγούδι για 9 σούπες. Έντεχνες, άτεχνες, ποπ, ροκ ή μπαρόκ μου είναι αδιάφορο, η μπουρούχα είναι μπουρούχα. Αυτό που θυμάμαι είναι ότι μια μέρα όταν είχε κυκλοφορήσει το «Παιδί με την κεραία» είχα στηθεί να ακούσω στον Δίεση αυτό που υποτίθεται ήταν power play, το «Γυμνή από αγάπη», και πέτυχα τελικά το «Πένα σα μαχαίρι». Μου φάνηκε γοητευτικό, παράξενο και αλλότριο. Άκουσα τον εαυτό μου από το παρελθόν να ακροβατεί τραγουδώντας τόσο πονεμένα πάνω σε αλλεπάλληλες μετατροπίες, (η μετατροπία είναι σαν χάσμα, χάνεις τη γη κάτω από τα πόδια σου) που με έπιασε ταχυκαρδία. Πάντως το τραγούδι με το οποίο έγινα γνωστή, το «Στην πίσω τσέπη του blue jean» δεν το έχω πετύχει ποτέ ολόκληρο, σε αντίθεση με το «Νυχτερινό» και το «Αν δε μ αγαπάς» που τα έχω πετύχει απ την αρχή τους πάρα πολλές φορές.
Έχεις κάνει μαθήματα φωνητικής; Τραγουδάς χρησιμοποιώντας το διάφραγμα;
Είμαι κόρη τραγουδιστών. Μάλιστα ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν πολύ καλός τραγουδιστής -οι παλιοί που τον θυμούνται το ξέρουν, έκανε οχτώ χρόνια κλασσικό τραγούδι και μας καθοδηγούσε με το παράδειγμά του. Έκανε κάθε μέρα ασκήσεις φωνητικής, αναπνοές γιόγκα και jogging για να είναι σε φόρμα. Τραγουδούσαμε όλοι μαζί πρίμο σεκόντο και πολλές φορές σε τριφωνία από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Έπειτα στο σχολείο και στο ωδείο ήμουν στη χορωδία. Στα δεκαέξι μου μπήκα σε ένα συγκρότημα σαν lead τραγουδίστρια. Τραγουδάω με λίγα λόγια μια ζωή. Στη εφηβεία μου ο πατέρας μου με παρακαλούσε να μου δείξει κάποια πράγματα κι εγώ τον κορόιδευα. Ήταν μάλλον η επανάστασή μου να κοροϊδεύω τον μπελκάντο τρόπο τραγουδίσματος σε απαίσια ελληνική βερσιόν όπως μου φάνταζαν όλα τότε στις αρχές τις δεκαετία του 90, κάνοντας ηθελημένα κοκοράκια, φαλτσέτα και φάλτσα. Με αυτήν την πρακτική όμως βρήκα τον δικό μου τρόπο να τραγουδάω. Εδραίωσα την ευκολία να αλλάζω από τη φωνή που βγαίνει από το ηχείο του θώρακα, στη φωνή που βγαίνει από το ηχείο του κεφαλιού, (ρινική κοιλότητα, στοματοφαρυγγική κοιλότητα και μετωπιαίοι κόλποι). Μαθήματα δεν έκανα παρά μόνο πρόσφατα και αφορμή ήταν ο δίσκος «Είναι εδώ!» ο οποίος έχει πολλά δύσκολα τραγούδια που απαιτούν όλη την έκταση μιας Άλτο και κάτι παραπάνω (π.χ. Του αιγαίου χρώμα). Επειδή η δημιουργική μου συνεισφορά σε αυτόν τον δίσκο ήταν μικρή με μόλις ένα τραγούδι, είπα να δω λίγο πιο σοβαρά το θέμα της φωνής. Τώρα προσπαθώ να βρίσκω ένα μισάωρο για εξάσκηση δυο τρεις φορές την εβδομάδα.
Ακολουθείς κάποιο συγκεκριμένη μέθοδο εξάσκησης;
Ακολουθώ τη μέθοδο φωνητικής του Brett Manning. Δεν έχω κανέναν vocal coach πέρα από το αυτί μου και την αίσθηση άνεσης στο σώμα μου. Η ταπεινή μου γνώμη πάντως είναι ότι αυτή η καραμέλα με το διάφραγμα είναι μεγάλη μπαρούφα, αλλά μπορεί να έχω άδικο γιατί λόγω μπαλέτου το έχω από πολύ μικρή υπό τον έλεγχό μου, ασυναίσθητα.
Ποιο «σχήμα» επισκέφτηκες σαν ακροατής τελευταία;
Δυστυχώς δεν παρακολουθώ πλέον τόσο συχνά όσο θα ήθελα συναυλίες. Νομίζω πως η τελευταία μου ήταν στην Nueva Trova όπου άκουσα τον Κώστα Λειβαδά.
Ποια συναυλία δεν θα ξεχάσεις ποτέ και για ποιο λόγο;
Δε θα ξεχάσω μια συναυλία των Cardigans. Όχι, δεν ήταν οι Cardigans που με εντυπωσίασαν τόσο, όσο ένα τύπος που είχε βγει σαν δεύτερο opening act, ο Christian Kjellvander. Είχε σταθεί με μια κιθάρα κι ένα θέρεμιν και έλεγε τις μπαλάντες του σε ένα ανυπόμονο πλήθος που έπειτα από δυο τραγούδια άρχισε να τον βρίζει. Θυμάμαι καλά πως τελειώνει ένα τραγούδι και αφήνει την κιθάρα του στο σταντ κοντοστέκεται και παίρνει μια άλλη κιθάρα και ξαναπηγαίνει στο μικρόφωνο. Τότε ακούγεται από το πλήθος ένα ηχηρό ΝΟ! Εκείνος ατάραχος και χαμογελώντας σε όσους τον έλεγαν μαλάκα και του ούρλιαζαν βρισιές απάντησε: Yes! Ήταν το σπουδαιότερο μάθημα που πήρα, δηλαδή, πως πρέπει να κάνεις αυτό που πρέπει να κάνεις και μάλιστα όσο καλύτερα μπορείς ανεξάρτητα από το τι θέλουν ή περιμένουν οι άλλοι από εσένα.
Σε ποια συναυλία θα θελες να πας και δεν έχει τύχει;
Θα ήθελα να πάω στον Antony and the Jonsons, όταν είχε έρθει πριν μερικά χρόνια και πέρσι στεναχωρήθηκα πολύ που δεν κατάφερα να ακούσω τον αγαπημένο Richard Galliano
Με ποιο τραγούδι ελληνικό ή ξένο έχεις «κολλήσει» αυτό τον καιρό. Θα το παίξετε στο live της Κυριακής;
Μου έχει κολλήσει το Flightless bird, American mouth, από τους Iron & Wine, και μάλλον θα το πω στο σόλο μέρος μου στο πρόγραμμα μαζί με το δικά μου Τι κι αν τα τραγούδια μου δεν αρέσουνε , το Wild is the wind του Bowie, και το My Funny Valentine των Richard Rodgers και Lorenz Hart. Έτσι τουλάχιστον λέω σήμερα. Εκείνη τη στιγμή το πιθανότερο είναι πως θα πω ότι μου έρθει στο κεφάλι είναι ανάλογα με τη βραδιά, το κοινό και τη διάθεσή μου.
Ποιο είναι το πρώτο μουσικό ερέθισμα που είχες σαν παιδί; Ποιο είναι το πρώτο τραγούδι που θυμάσαι;Αυτό που θυμάμαι σαν πρώτη μουσική εμπειρία είναι το εξής. Το παιδικό μου δωμάτιο έχει μετατραπεί σε ένα εξωτικό τοπίο με πυκνή βλάστηση γύρω από μια καταπράσινη λίμνη και με έναν καταρράκτη στο βάθος και από πάνω φτερουγίζουν άγγελοι που τραγουδούν με απίθανες φωνές και παίζουν βιολιά. Στα αφτιά μου ακούω μια θεσπέσια φουλ κλασσική ορχήστρα να παίζει και μπορώ με διαύγεια να ξεχωρίσω κάθε όργανο και κάθε μελωδική γραμμή. Μέχρι πρόσφατα πίστευα πως το σκηνικό ήταν μια ταπετσαρία (ήταν τότε πολύ της μόδας) και πως έπαιζε κλασσική μουσική το πικάπ μας για να το θυμάμαι έτσι, και πως συμπλήρωσα τα φτερωτά πλάσματα με τη φαντασία μου. Η μητέρα μου όμως με διαβεβαίωσε πως ποτέ δεν είχαμε τέτοια ταπετσαρία και πως το πικάπ το είχα σπάσει εγώ όταν ήμουν μωρό. Άρα υποθέτω πως όλα ήταν μέσα στο κεφάλι μου.
Μελλοντικά σχέδια;
Τι να πω; Ποιος μπορεί να κάνει σχέδια σε τόσο αβέβαιες και ταραγμένες μέρες. Δε λέω, έχω πολλές ιδέες και για το Live και άφθονο υλικό για δισκογραφία -είμαι σε πολύ παραγωγική φάση από τότε που έγινα μαμά, ίσως γιατί απόκτησα συναίσθηση του χρόνου που περνά αδυσώπητα- αλλά με τόση φτώχεια και δυστυχία δεν ξέρω! Προσωπικά, η τέχνη -όχι απαραίτητα αυτή με την οποία καταπιάνομαι, και η μαθητεία της με έχει σώσει από πολλές κακοτοπιές και δυσκολίες, με έχει μυήσει στην αυτάρκεια και στη δουλειά, με έχει παρηγορήσει και έχει δώσει στην ψυχή μου ελπίδα και σθένος σε φάσεις θλίψης, σκοτεινές. Έχω έτοιμη δική μου προσωπική δουλειά. Έχουμε φτιάξει μαζί με τον Νίκο έναν νέο κύκλο τραγουδιών, ο δε Νίκος, έχει μια σειρά από πιο «έντεχνα» τραγούδια και έχει στο συρτάρι του όλα τα αγγλόφωνα τραγούδια που είχε γράψει πριν γνωριστούμε παρέα με μια εξαιρετική στιχουργό. Χρειάζονται θέληση, χρήματα και βοήθεια από φίλους και φιλικά διακείμενους. Όλα ζητούμενα πια... αλλά ο άνθρωπος δεν είναι ούτε σώμα, ούτε πνεύμα, ούτε ψυχή! Είναι μια θέληση κρυμμένη στο στήθος... στο διάφραγμα αν θέλεις! (γέλια).
