Ακολουθήστε μας στο Google news
Αυτό το Σάββατο (3/3) ο Κώστας Χατζής με μια πενταμελή ορχήστρα και τις τραγουδίστριες Μαρία Αλεξίου και Αντωνία Χατζίδη, ανεβαίνει στη φιλόξενη σκηνή του Passport. Με αφορμή την εμφάνισή του αυτή, και υπό την πίεση του χρόνου και των προετοιμασιών, κάναμε μια σύντομη τηλεφωνική συνέντευξη, ανανεώνοντας το ραντεβού μας για το μέλλον με περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μας.
Είναι ιδιαίτερη η τραγουδοποιΐα του Κώστα Χατζή. Διαφορετική ίσως από εκείνες των συναδέλφων του. Οι στιχουργοί, με τους οποίους συνεργάστηκε, τον βοήθησαν να φτιάξει ένα τραγούδι κάπως διαφορετικό από τα συνηθισμένα. Ένα τραγούδι που κουβαλάει μέσα του μια... παιδικότητα. Μια οπτική αθώα. Μια φιλοσοφία ανθρωπιστική. Μου το είπε και ο ίδιος, θα το διαβάσετε παρακάτω: «τραγούδια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα ανθρώπινα καθήκοντα». Κοινωνικά, ίσως και πολιτικά, τραγούδια θα έλεγαν οι μουσικολόγοι. Μπαλάντες. Κάτι σαν την απάντηση που δίναμε όλοι όταν ήμασταν μικροί στο ερώτημα: «τι θα ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις» ή «τι εύχεσαι για το μέλλον». Τα τραγούδια του Κώστα Χατζή είναι λίγο σαν: «θέλω να γίνω πιλότος» ή «εύχομαι να σταματήσουν όλοι οι πόλεμοι και να υπάρχει παντού ειρήνη». Αφελείς παιδικές απαντήσεις, θα πει κάποιος. Ίσως. Πάντως ο Κώστας Χατζής, με το τραγούδι του αυτό, κατορθώνει, εδώ και 55 χρόνια, να κερδίζει το πηγαίο χειροκρότημα του κοινού. Με μια σεμνότητα πρωτοεμφανιζόμενου καλλιτέχνη, είτε εμφανίζεται στο Μέγαρο Μουσικής (όπου έπαιξε για πρώτη και μοναδική, έως την επόμενη, φορά πέρυσι), είτε σε κάποιο μικρότερο κλειστό χώρο.
Τι πρόκεται να παρουσιάσετε το Σάββατο στη σκηνή του Passport;
Θα έχω έναν πρόλογο με γνωστά τραγούδια με κοινωνικό και ερωτικό χαρακτήρα. Στη συνέχεια, χωρίς να έχω κάποιο συγκεκριμένο θέμα, θα τραγουδήσω περιγράφοντας εικόνες. Τραγούδια των μεγάλων συνθετών που ασχολήθηκαν με εμένα: Μίμης Πλέσσας, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Μαρκόπουλος, Χρήστος Λεοντής, Γιώργος Κατσαρός, Μάριος Τόκας, Γιώργος Χατζηνάσιος κ.α.
Θα παίξετε με πλήρη ορχήστρα;
Όχι. Θα παίξουμε με ένα κουϊντέτο. Δεν συμφωνώ και τόσο πολύ με την ορχήστρα.
Θα είναι μαζί σας και άλλοι τραγουδιστές;
Ναι βέβαια. Θα είναι μαζί μου η Αντωνία Χατζίδη και η Μαρία Αλεξίου. Είναι πολύ καλές τραγουδίστριες. Η Μαρία Αλεξίου συνεργαζόταν για πολλά χρόνια με Μάριο Τόκα, αν θυμόσαστε. Η Αντωνία Χατζίδη είναι μια Γαλλίδα, που συνεργάζεται μαζί μου γύρω στα 12 14 χρόνια.
Σε ένα τραγούδι σας, σε στίχους Σώτιας Τσώτου, αναφέρετε: «όλη η ζωή είναι υπόθεση χαμόγελο». Το πιστεύετε και για τις μέρες που διανύουμε;
Αν λείψει αυτό το χαμόγελο θα κάνουμε πράγματα που δεν θα είναι σωστά. Ή θα χαλάσουμε την ίδια τη ζωή μας ή θα κάνουμε πράγματα που θα είναι εις βάρος των άλλων μέσα σε αυτή την προδοσία και λυπάμαι που λέω αυτή τη λέξη. Έχω πολλά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα για να πω ότι, αν στην υδρόγειο υπάρχουν 3 - 4 λαοί που ξεχωρίζουν, ένας από αυτούς είναι ο Έλληνας. Ένας πολύ ωραίος λαός που δεν είχε, όμως, ποτέ του παιδεία. Και ποτέ δεν έσκυψε η πολιτεία πάνω από τα προβλήματά του. Δε μου αρέσει να λέω πικρόλογα...
Σε αυτές τις συνθήκες, ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής και του τραγουδιού;
Εγώ, από τη δική μου τη μεριά, σε αυτό το χώρο, εδώ και 55 χρόνια, αναφέρομαι στα ανθρώπινα δικαιώματα, στα ανθρώπινα καθήκοντα και καταγγέλω την πολιτεία με σεβασμό. Και επιμένω να το κάνω αυτό. Δε νομίζω, βέβαια, ότι απαλύνουμε, με αυτό τον τρόπο, τον πόνο των συνανθρώπων μας που βρίσκονται κάτω από αυτόν τον υπέροχο ουρανό. Δεν θα ήθελα να μιλήσω περισσότερο για αυτό το θέμα, γιατί θα πω πικρά λόγια. Και οι ποιητές μας, άλλωστε, ξέρετε πολύ καλά τι έχουνε γράψει. Και δε μιλάω για τους σύγχρονους. Μιλάω για τους παλιούς. Για το Σούτσο, για το Σουρή. Ο Γεώργιος Σουρής γεννήθηκε το 1853 και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης το 1851. Να σας διαβάσω κάτι;
Βεβαίως.
Κάτι που έγραψε ο Παπαδιαμάντης (φέρνει το βιβλίο). Ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν ποιητής, αλλά ήταν μια προσωπικότητα που έγραψε απίθανα πράγματα. Έχει γράψει λοιπόν ένα εφτάστιχο με τον τίτλο «Οι έμποροι των εθνών» και λέει το εξής: «Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκεν την πείναν. Η πείνα παρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου». Δεν είναι φοβερό;
Είναι εξαιρετικό.
Θα μου επιτρέψεις επίσης να σου διαβάσω και ένα απόσπασμα από ένα ποίημα του Σουρή, που το έχω μελοποιήσει κιόλας και θα το παίξουμε το Σάββατο: «Ποιος είδε κράτος λιγοστό / σ' όλη τη γη μοναδικό/εκατό να εξοδεύει / και πενήντα να μαζεύει; Να τρέφει όλους τους αργούς / νά 'χει επτά Πρωθυπουργούς/ταμείο δίχως χρήματα / και δόξης τόσα μνήματα; Νά 'χει κλητήρες για φρουρά / και να σε κλέβουν φανερά / κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε / τον κλέφτη να γυρεύουνε; Κλέφτες φτωχοί και άρχοντες με άμαξες και άτια / κλέφτες χωρίς μια πήχυ γη και κλέφτες με παλάτια / ο ένας κλέβει όρνιθες και σκάφες για ψωμί / ο άλλος το έθνος σύσσωμο για πλούτη και τιμή. Όλα σαυτή τη γη μασκαρευτήκαν / ονείρατα, ελπίδες και σκοποί / οι μούρες μας μουτσούνες εγινήκαν / δεν ξέρομε τί λέγεται ντροπή. Ο Έλληνας δυό δίκαια ασκεί πανελευθέρως, / συνέρχεσθαί τε και ουρείν εις όποιο θέλει μέρος. Χαρά στους χασομέρηδες! χαρά στους αρλεκίνους / σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται. Γι αυτό το κράτος, που τιμά τα ξέστρωτα γαϊδούρια / σικτίρ στα χρόνια τα παλιά, σικτίρ και στα καινούργια».
Η ιστορία, δυστυχώς, επαναλαμβάνεται.
Για αυτό κι εγώ προτιμώ να μιλάω με τα τραγούδια, παρά να λέω πράγματα που μπορεί και να πληγώνουν. Έχω πει ποια είναι η θέση μου για τη χώρα μου. Εγώ γεννήθηκα εδώ και πάντοτε ερευνούσα για τη χώρα αυτή. Παρόλο, λοιπόν, που είμαι τσιγγάνος, που είμαι γύφτος, κοίταξα να μάθω για τη χώρα μου. Με πικραίνει που ποτέ η πολιτεία δεν «έσκυψε» πάνω από αυτόν τον ωραίο λαό. Για μας, τους rom, ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε, ούτως ή άλλως. Μας άφησε και μας αφήνει να κάνουμε όλες τις μορφές των εγκλημάτων. Δε νοιάστηκε για τα παιδιά της, θα νοιαζόταν για μας; Ελπίζω να μη γίνομαι πικρόχολος. Ρωτήσανε τον Αϊνστάιν μερικά πράγματα σε μια συνέντευξη και στο τέλος εκείνος τους αποκάλυψε το όνομα του δασκάλου του: ήταν ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής. Πότε μας διδάξανε στο σχολείο για τον Καραθεοδωρή; Μας είπανε ποτέ για το Μοσχονά; Μας είπανε ποτέ για τον Ξενάκη; Για το Μητρόπουλο; Για τον Ελ Γκρέκο; Αυτή είναι η άλλη Ελλάδα. Δεν είναι κρίμα αδερφέ;
Είναι.
Εγώ, λοιπόν, με τα τραγούδια μου καταγγέλω την πολιτεία με σεβασμό. Τα τραγούδια μου έχουν αυτό το νόημα. Μιλούν για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Πάντοτε οι στιχουργοί με τους οποίους συνεργαζόσασταν έγραφαν τραγούδια αυτού του χαρακτήρα. Η Σώτια Τσώτου, ο Φώντας Φιλέρης, η Σάρα Ναχμία κ.α.
Έτσι είναι. Κάτω από αυτό το πνεύμα γράφαμε τα τραγούδια μας. Και συνεχίζω να γράφω έτσι και σήμερα. Αν οι συνθέτες είχαν χρησιμοποιήσει περισσότερο τη Σώτια Τσώτου, θα ήταν αλλιώς σήμερα το τραγούδι.
Πριν που μου διαβάζατε το ποίημα του Σουρή, σκεφτόμουν ότι ο τρόπος της γραφής του, ο τρόπος που περιπλέκονται οι λέξεις, οι στίχοι και οι στροφές, μου θυμίζει τη στιχουργία της Σώτιας Τσώτου.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εκείνος ήταν μεγάλος ποιητής. Αλλά και η Τσώτου είχε «πιάσει» αυτό το καθημερινό, που το έγραφε σε στίχο, ήταν όμως ποίημα. Η Τσώτου και ο Φιλέρης είναι οι μόνοι που έχουν γράψει για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Φιλέρης επίσης έχει γράψει καταπληκτικά πράγματα.
Εξακολουθείτε να γράφετε τραγούδια;
Γράφω συνέχεια. Πολλά από αυτά ίσως να μη μπορούν να κυκλοφορήσουν, αλλά γράφω συνέχεια.
info
Passport
Καραϊσκου 119, Πλατεία Κοραή
Πειραιάς
τηλ
210 4296401 6940 558558
Ωρα έναρξης: 22.00
Τιμή εισόδου:
15 ευρώ (με κρασί ή μπύρα στο μπαρ)
25 ευρώ (με ποτό, σε τραπέζι)
Ο Κώστας Χατζής στη σκηνή του Passport το αυτό το Σάββατο 3/3. Μαζί του η Μαρία Αλεξίου και η Αντωνία Χατζίδη.
01 Μαρτίου 2012Αυτό το Σάββατο (3/3) ο Κώστας Χατζής με μια πενταμελή ορχήστρα και τις τραγουδίστριες Μαρία Αλεξίου και Αντωνία Χατζίδη, ανεβαίνει στη φιλόξενη σκηνή του Passport. Με αφορμή την εμφάνισή του αυτή, και υπό την πίεση του χρόνου και των προετοιμασιών, κάναμε μια σύντομη τηλεφωνική συνέντευξη, ανανεώνοντας το ραντεβού μας για το μέλλον με περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μας.
Είναι ιδιαίτερη η τραγουδοποιΐα του Κώστα Χατζή. Διαφορετική ίσως από εκείνες των συναδέλφων του. Οι στιχουργοί, με τους οποίους συνεργάστηκε, τον βοήθησαν να φτιάξει ένα τραγούδι κάπως διαφορετικό από τα συνηθισμένα. Ένα τραγούδι που κουβαλάει μέσα του μια... παιδικότητα. Μια οπτική αθώα. Μια φιλοσοφία ανθρωπιστική. Μου το είπε και ο ίδιος, θα το διαβάσετε παρακάτω: «τραγούδια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα ανθρώπινα καθήκοντα». Κοινωνικά, ίσως και πολιτικά, τραγούδια θα έλεγαν οι μουσικολόγοι. Μπαλάντες. Κάτι σαν την απάντηση που δίναμε όλοι όταν ήμασταν μικροί στο ερώτημα: «τι θα ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις» ή «τι εύχεσαι για το μέλλον». Τα τραγούδια του Κώστα Χατζή είναι λίγο σαν: «θέλω να γίνω πιλότος» ή «εύχομαι να σταματήσουν όλοι οι πόλεμοι και να υπάρχει παντού ειρήνη». Αφελείς παιδικές απαντήσεις, θα πει κάποιος. Ίσως. Πάντως ο Κώστας Χατζής, με το τραγούδι του αυτό, κατορθώνει, εδώ και 55 χρόνια, να κερδίζει το πηγαίο χειροκρότημα του κοινού. Με μια σεμνότητα πρωτοεμφανιζόμενου καλλιτέχνη, είτε εμφανίζεται στο Μέγαρο Μουσικής (όπου έπαιξε για πρώτη και μοναδική, έως την επόμενη, φορά πέρυσι), είτε σε κάποιο μικρότερο κλειστό χώρο.

Θα έχω έναν πρόλογο με γνωστά τραγούδια με κοινωνικό και ερωτικό χαρακτήρα. Στη συνέχεια, χωρίς να έχω κάποιο συγκεκριμένο θέμα, θα τραγουδήσω περιγράφοντας εικόνες. Τραγούδια των μεγάλων συνθετών που ασχολήθηκαν με εμένα: Μίμης Πλέσσας, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Γιάννης Μαρκόπουλος, Χρήστος Λεοντής, Γιώργος Κατσαρός, Μάριος Τόκας, Γιώργος Χατζηνάσιος κ.α.
Θα παίξετε με πλήρη ορχήστρα;
Όχι. Θα παίξουμε με ένα κουϊντέτο. Δεν συμφωνώ και τόσο πολύ με την ορχήστρα.
Θα είναι μαζί σας και άλλοι τραγουδιστές;
Ναι βέβαια. Θα είναι μαζί μου η Αντωνία Χατζίδη και η Μαρία Αλεξίου. Είναι πολύ καλές τραγουδίστριες. Η Μαρία Αλεξίου συνεργαζόταν για πολλά χρόνια με Μάριο Τόκα, αν θυμόσαστε. Η Αντωνία Χατζίδη είναι μια Γαλλίδα, που συνεργάζεται μαζί μου γύρω στα 12 14 χρόνια.
Αν λείψει αυτό το χαμόγελο θα κάνουμε πράγματα που δεν θα είναι σωστά. Ή θα χαλάσουμε την ίδια τη ζωή μας ή θα κάνουμε πράγματα που θα είναι εις βάρος των άλλων μέσα σε αυτή την προδοσία και λυπάμαι που λέω αυτή τη λέξη. Έχω πολλά και τεκμηριωμένα επιχειρήματα για να πω ότι, αν στην υδρόγειο υπάρχουν 3 - 4 λαοί που ξεχωρίζουν, ένας από αυτούς είναι ο Έλληνας. Ένας πολύ ωραίος λαός που δεν είχε, όμως, ποτέ του παιδεία. Και ποτέ δεν έσκυψε η πολιτεία πάνω από τα προβλήματά του. Δε μου αρέσει να λέω πικρόλογα...
Σε αυτές τις συνθήκες, ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής και του τραγουδιού;
Εγώ, από τη δική μου τη μεριά, σε αυτό το χώρο, εδώ και 55 χρόνια, αναφέρομαι στα ανθρώπινα δικαιώματα, στα ανθρώπινα καθήκοντα και καταγγέλω την πολιτεία με σεβασμό. Και επιμένω να το κάνω αυτό. Δε νομίζω, βέβαια, ότι απαλύνουμε, με αυτό τον τρόπο, τον πόνο των συνανθρώπων μας που βρίσκονται κάτω από αυτόν τον υπέροχο ουρανό. Δεν θα ήθελα να μιλήσω περισσότερο για αυτό το θέμα, γιατί θα πω πικρά λόγια. Και οι ποιητές μας, άλλωστε, ξέρετε πολύ καλά τι έχουνε γράψει. Και δε μιλάω για τους σύγχρονους. Μιλάω για τους παλιούς. Για το Σούτσο, για το Σουρή. Ο Γεώργιος Σουρής γεννήθηκε το 1853 και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης το 1851. Να σας διαβάσω κάτι;

Κάτι που έγραψε ο Παπαδιαμάντης (φέρνει το βιβλίο). Ο Παπαδιαμάντης δεν ήταν ποιητής, αλλά ήταν μια προσωπικότητα που έγραψε απίθανα πράγματα. Έχει γράψει λοιπόν ένα εφτάστιχο με τον τίτλο «Οι έμποροι των εθνών» και λέει το εξής: «Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκεν την πείναν. Η πείνα παρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου». Δεν είναι φοβερό;
Είναι εξαιρετικό.
Θα μου επιτρέψεις επίσης να σου διαβάσω και ένα απόσπασμα από ένα ποίημα του Σουρή, που το έχω μελοποιήσει κιόλας και θα το παίξουμε το Σάββατο: «Ποιος είδε κράτος λιγοστό / σ' όλη τη γη μοναδικό/εκατό να εξοδεύει / και πενήντα να μαζεύει; Να τρέφει όλους τους αργούς / νά 'χει επτά Πρωθυπουργούς/ταμείο δίχως χρήματα / και δόξης τόσα μνήματα; Νά 'χει κλητήρες για φρουρά / και να σε κλέβουν φανερά / κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε / τον κλέφτη να γυρεύουνε; Κλέφτες φτωχοί και άρχοντες με άμαξες και άτια / κλέφτες χωρίς μια πήχυ γη και κλέφτες με παλάτια / ο ένας κλέβει όρνιθες και σκάφες για ψωμί / ο άλλος το έθνος σύσσωμο για πλούτη και τιμή. Όλα σαυτή τη γη μασκαρευτήκαν / ονείρατα, ελπίδες και σκοποί / οι μούρες μας μουτσούνες εγινήκαν / δεν ξέρομε τί λέγεται ντροπή. Ο Έλληνας δυό δίκαια ασκεί πανελευθέρως, / συνέρχεσθαί τε και ουρείν εις όποιο θέλει μέρος. Χαρά στους χασομέρηδες! χαρά στους αρλεκίνους / σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται. Γι αυτό το κράτος, που τιμά τα ξέστρωτα γαϊδούρια / σικτίρ στα χρόνια τα παλιά, σικτίρ και στα καινούργια».

Για αυτό κι εγώ προτιμώ να μιλάω με τα τραγούδια, παρά να λέω πράγματα που μπορεί και να πληγώνουν. Έχω πει ποια είναι η θέση μου για τη χώρα μου. Εγώ γεννήθηκα εδώ και πάντοτε ερευνούσα για τη χώρα αυτή. Παρόλο, λοιπόν, που είμαι τσιγγάνος, που είμαι γύφτος, κοίταξα να μάθω για τη χώρα μου. Με πικραίνει που ποτέ η πολιτεία δεν «έσκυψε» πάνω από αυτόν τον ωραίο λαό. Για μας, τους rom, ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε, ούτως ή άλλως. Μας άφησε και μας αφήνει να κάνουμε όλες τις μορφές των εγκλημάτων. Δε νοιάστηκε για τα παιδιά της, θα νοιαζόταν για μας; Ελπίζω να μη γίνομαι πικρόχολος. Ρωτήσανε τον Αϊνστάιν μερικά πράγματα σε μια συνέντευξη και στο τέλος εκείνος τους αποκάλυψε το όνομα του δασκάλου του: ήταν ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής. Πότε μας διδάξανε στο σχολείο για τον Καραθεοδωρή; Μας είπανε ποτέ για το Μοσχονά; Μας είπανε ποτέ για τον Ξενάκη; Για το Μητρόπουλο; Για τον Ελ Γκρέκο; Αυτή είναι η άλλη Ελλάδα. Δεν είναι κρίμα αδερφέ;
Είναι.
Εγώ, λοιπόν, με τα τραγούδια μου καταγγέλω την πολιτεία με σεβασμό. Τα τραγούδια μου έχουν αυτό το νόημα. Μιλούν για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Έτσι είναι. Κάτω από αυτό το πνεύμα γράφαμε τα τραγούδια μας. Και συνεχίζω να γράφω έτσι και σήμερα. Αν οι συνθέτες είχαν χρησιμοποιήσει περισσότερο τη Σώτια Τσώτου, θα ήταν αλλιώς σήμερα το τραγούδι.
Πριν που μου διαβάζατε το ποίημα του Σουρή, σκεφτόμουν ότι ο τρόπος της γραφής του, ο τρόπος που περιπλέκονται οι λέξεις, οι στίχοι και οι στροφές, μου θυμίζει τη στιχουργία της Σώτιας Τσώτου.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εκείνος ήταν μεγάλος ποιητής. Αλλά και η Τσώτου είχε «πιάσει» αυτό το καθημερινό, που το έγραφε σε στίχο, ήταν όμως ποίημα. Η Τσώτου και ο Φιλέρης είναι οι μόνοι που έχουν γράψει για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Φιλέρης επίσης έχει γράψει καταπληκτικά πράγματα.
Εξακολουθείτε να γράφετε τραγούδια;
Γράφω συνέχεια. Πολλά από αυτά ίσως να μη μπορούν να κυκλοφορήσουν, αλλά γράφω συνέχεια.
info
Passport
Καραϊσκου 119, Πλατεία Κοραή
Πειραιάς
τηλ
210 4296401 6940 558558
Ωρα έναρξης: 22.00
Τιμή εισόδου:
15 ευρώ (με κρασί ή μπύρα στο μπαρ)
25 ευρώ (με ποτό, σε τραπέζι)