Ακολουθήστε μας στο Google news

Του ΘΩΜΑ ΣΙΔΕΡΗ

Το Απριλιανό πραξικόπημα θα βάλει την Ελλάδα στον γύψο αλλά θα προκαλέσει σοκ στους απόδημους Έλληνες στην Ευρώπη αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Η μεγαλύτερη συσπείρωση εναντίον της Χούντας παρατηρείται στη Γερμανία για δύο κυρίως λόγους: αφενός εκεί διαβιούν οι περισσότεροι μεταπολεμικοί μετανάστες και αφετέρου τα γερμανικά συνδικάτα είναι πανίσχυρα, συσπειρώνουν και κινητοποιούν σε μεγάλο βαθμό τα μέλη τους.

«Τα τρωκτικά της Κολωνίας»

Στην Κολωνία βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία της Ντόιτσε Βέλε. Το ελληνικό πρόγραμμα του σταθμού, κυρίως από το 1969 και μετά θα πάρει μία σαφή θέση εναντίον των πραξικοπηματιών και γρήγορα θα μετατραπεί σε μία σφοδρή κριτική του χουντικού καθεστώτος στην Ελλάδα.
Η Ντόιτσε Βέλε και η ελληνική υπηρεσία του BBC θα αποτελέσουν για εκείνα τα πέτρινα χρόνια δύο ελεύθερες φωνές που ακούγονται μέσω των βραχέων στη φιμωμένη ελληνική επικράτεια.
Αλλά οπωσδήποτε ο σταθμός της Κολωνίας θα αποτελέσει την αιχμή του δόρατος αφού δεν περιοριστεί απλώς στην οξεία κριτική για τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα (εξορία, φυλακίσεις, βασανισμοί, περιστολή όλων των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών) αλλά μέσα από τη στάση των μελών του θα διαφανεί με ευκρίνεια ο στόχος ανατροπής του χουντικού καθεστώτος. Και είναι ακριβώς αυτή η στάση των Ελλήνων δημοσιογράφων και συνεργατών της Ντόιτσε Βέλε που θα εξοργίσει τους ανθρώπους του καθεστώτος της Ελλάδας που θα τους χαρακτηρίσουν ως «τα τρωκτικά της Κολωνίας».

Οι άνθρωποι πίσω από τα μικρόφωνα

Ήταν η συγκυρία αλλά και η ώσμωση όλων αυτών των διαφορετικών ανθρώπων που βρέθηκαν κάτω από την ίδια ραδιοφωνική στέγη την ίδια περίοδο. Με πρωτεργάτη τον αείμνηστο τότε διευθυντή του ελληνικού προγράμματος Κώστα Νικολάου, η Ντόιτσε Βέλλε θα γίνει η φωνή όλων των πολιτικών εξορίστων σε κάθε γωνιά της Ευρώπης.
Ο Αλέξανδρος Σχινάς και ο Βάσος Μαθιόπουλος θα αφήσουν ανεξίτηλο το στίγμα τους μέσα από τον ρηξικέλευθο σχολιασμό τους που καταρρίπτει κάθε μύθο της Χούντας και τον κάνει να μοιάζει με χάρτινο πύργο.
Ανάμεσα σε εκείνους που επισκέπτονταν συχνά τον σταθμό της Κολωνίας και είχε προσωπική επαφή με όλους τους συνεργάτες του σταθμού ήταν και ο πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης που εκείνη την περίοδο ζούσε ως εξόριστος στο Παρίσι. Στενή επαφή όμως με τον σταθμό είχε και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η Ντόιτσε Βέλε θα μεταδώσει την ομιλία του που διοργάνωσαν τα γερμανικά συνδικάτα στη Φρανκφούρτη το 1968.

Ο σταθμός του Μονάχου

Πέρα από τον πολυτραγουδισμένο σιδηροδρομικό σταθμό του Μονάχου, υπήρχε και ο ραδιοφωνικός σταθμός Μονάχου. Καθοριστικό ρόλο για τη διάδοση του σταθμού, ήδη από το 1964, ήταν ο διευθυντής του ελληνικού προγράμματος στο Μόναχο Παύλος Μπακογιάννης.
Σε εκείνα τα δύσκολα χρόνια ξενιτιάς στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο ραδιοφωνικός σταθμός της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας που εξέπεμπε στα FM αποτέλεσε ισχυρό ενοποιητικό παράγοντα για τους Έλληνες μετανάστες.
Κάθε βράδυ και για 38 συναπτά έτη, στις οκτώ και μισή, μέσα από τη μπάντα των FM ακουγόταν η ελληνική εκπομπή που είχε δανειστεί τον τίτλο της από ένα δημώδες άσμα: «Πέρα στους πέρα κάμπους».
Μέσα στα σχεδόν 40 λεπτά ζωντανού προγράμματος, οι Έλληνες ξενιτεμένοι στη Γερμανία και όπου αλλού έφτανε το σήμα του σταθμού μάθαιναν τα νέα από την Ελλάδα, άκουγαν τα μηνύματα των δικών τους ανθρώπων και ελάμβαναν χρηστικές πληροφορίες για την καθημερινή τους ζωή στη ξένη πατρίδα.
Ο σταθμός του Μονάχου θα παίξει καθοριστικό ρόλο κατά την περίοδο της Χούντας και θα γίνει ο πυλώνας μέσα από τον οποίο περνούν τα μηνύματα των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα, όπως διαβεβαιώνει άλλωστε και ο καθηγητής Βασίλης Φίλιας, ο οποίος μιλώντας πολλά χρόνια αργότερα στη Ντόιτσε Βέλε εξηγεί τη μεθοδικότητα αλλά και την ευρηματικότητα προκειμένου αυτά τα μηνύματα να βρουν παραλήπτες και ακροατήριο.
Την περίοδο της χούντας ο Παύλος Μπακογιάννης έβαζε στο στόχαστρό του διαρκώς τους συνταγματάρχες με πιο χαρακτηριστική στιγμή τα «κάλαντα» που έγραψε ο ίδιος με αφορμή την αποπομπή της Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1969.

Το συλλογικό τραύμα

Ανάμεσα στους φανατικούς ακροατές της Ντόιτσε Βέλε ήταν και ο συγγραφέας Μένης Κουμανταρέας. Κατά τη διάρκεια της Χούντας ο ίδιος βρέθηκε αντιμέτωπος με τους λογοκριτές του καθεστώτος και σύρθηκε στα δικαστήρια.
Ειδικά, για το πεζογράφημά του «Το Αρμένισμα» βρέθηκε ενώπιον των στρατοδικών τέσσερις φορές. Ως μάρτυρες κατηγορίες του ήταν μεταξύ άλλων ένας αστυνομικός και ένας δημοδιδάσκαλος, ωστόσο στο πλευρό του στάθηκαν μεγάλες προσωπικότητες του πνεύματος: Αλέξης Μινωτής, Κωστής Μπαστιάς, Αιμίλιος Χουρμούζιος κ.α.
Ο Κουμανταρέας μιλώντας στη Ντόιτσε Βέλε για την περίοδο της επταετίας αναφέρει χαρακτηριστικά «βγήκαμε τραυματισμένοι από εκείνα τα χρόνια».