Ακολουθήστε μας στο Google news

Συνέντευξη εφ' όλης της ραδιοφωνικής ύλης.

Συνέντευξη στον Ηλία Σελιμά

Αν υπάρχουν άνθρωποι του ραδιοφώνου που οι συστάσεις είναι περιττές, ένας από αυτούς είναι η Μαργαρίτα Μυτιληναίου. Η πορεία της τόσο μακρά που μπορείς να ισχυριστείς πως όλοι μας «μεγαλώσαμε» με κάποιο μέρος, αν όχι όλο, της ραδιοφωνικής της πορείας. Πρόσφατος σταθμός σε αυτή τη μακρά πορεία που συνεχίζεται, είναι η διεύθυνση του Ελληνικός 93,2 και του Pride 98.6 όπου έχει και εκπομπή καθημερινές 07.00-10.00 το πρωί. Είχα την τιμή να την γνωρίσω και να μιλήσω μαζί της, για αρκετά πράγματα που απασχολούν το μέσο που αγαπάμε… Το ραδιόφωνο, το αγαπημένο μας ραδιόφωνο.

Μεγαλώνουν οι ακροατές μαζί με τους ραδιοφωνικούς παραγωγούς σήμερα;

Δύσκολη ερώτηση… Αν ήμασταν στη δεκαετία του ’90 ή του 2000 θα σας έλεγα «ναι» και θα έβαζα και θαυμαστικό. Τώρα δε νομίζω τόσο. Το ραδιόφωνο εξακολουθεί να είναι μεν παρέα αλλά δε νομίζω ότι είναι συνήθεια. Δεν υπάρχει πια τόσο μεγάλη ταύτιση με παραγωγούς όσο υπάρχει με τους σταθμούς και κυρίως με τις μουσικές ατμόσφαιρες που τους χαρακτηρίζουν.

Δηλαδή πλέον ακούμε κυρίως ραδιοφωνικούς σταθμούς;

Νομίζω αυτό δείχνουν οι ποιοτικές έρευνες. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Όταν γίνονται κάποιες μεταγραφές μεγάλων ονομάτων δεν μετακινείται εύκολα και το ακροατήριο του κάθε παραγωγού. Δηλαδή δεν αλλάζουν τα ποσοστά ακρόασης, δεν φέρνει ο παραγωγός στη νέα του ραδιοφωνική στέγη τον κόσμο που συνηθίζει να τον ακούει. Ακούμε πια σταθμούς και όχι φωνές.

Αυτό το ορίζετε ως καλό ή ως κακό για το μέλλον του ραδιοφώνου;

Καταλαβαίνω πως επειδή ζούμε σε μια εποχή ταχύτητας, όλα γίνονται πάρα πολύ γρήγορα! Ο χρόνος που είμαστε στο αυτοκίνητο είναι ο χρόνος που, κατ’ εξοχήν, ακούμε ραδιόφωνο. Πιο χαλαρά, πιο ασυναίσθητα, πιο, έτσι, χωρίς πρόγραμμα! Με τις 6 ή 8 μνήμες που έχουμε αποθηκεύσει. Και το καταλαβαίνω και δεν με συμφέρει αλλά το αποδέχομαι γιατί είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της εποχής μας αυτό.

Σας στενοχωρεί;

Ζω με αυτό και από μέσα και απ’ έξω. Και ως στέλεχος δηλαδή και ως ακροάτρια, οπότε δεν μπορώ να είμαι αντικειμενική. Πάντα πιστεύω στη δύναμη του καινούργιου, αυτού που κάνει τη διαφορά και την εξαίρεση.

Παράδειγμα;

Πριν 3-4 χρόνια ήμουν σε έναν εμπορικό χώρο στην επαρχία, ένα μικρό σούπερ μάρκετ. Αυτός ο χώρος είχε ραδιόφωνο στα ηχεία του. Ξαφνικά πιάνω τον εαυτό μου να έχει βάλει το αυτί του δίπλα στο ηχείο γιατί άκουγα μια γυναικεία φωνή με ωραίο μέταλλο. Μια φωνή που δεν την ήξερα και που έλεγε ωραία πράγματα. Ρώτησα και έμαθα ότι άκουγαν Δίεση. Έψαξα και βρήκα ότι η κοπέλα που άκουγα ήταν η Νίκη Κροτσέτη. Θέλω να πω πως για μένα, ακόμα και τώρα, η φωνή είναι ο τρόπος που συνδέομαι με το ραδιόφωνο, αλλά καταλαβαίνω όλο τον υπόλοιπο κόσμο που συνδέεται διαφορετικά. Πλέον δεν ισχύει ότι ο καθένας θα μείνει κολλημένος σε ένα σταθμό όλη την ημέρα. Αλλάζει ο σταθμός ανάλογα με το τραγούδι και την διάθεση που σου βγάζει ανά πάσα στιγμή.

Πώς φυτεύτηκε ο σπόρος του ραδιοφώνου μέσα σας;

Εγώ μέχρι τα 15 μου δεν άκουγα καθόλου ραδιόφωνο. Δεν ήξερα καν το μέσο. Είχα όμως ραδιόφωνο – ξυπνητήρι και, κάποια στιγμή, άρχισε να χτυπάει εκπέμποντας Δεύτερο Πρόγραμμα. Άκουσα το πρώτο τραγούδι, άκουσα το δεύτερο και τσίμπησα αμέσως. Έκτοτε άρχισα να ακούω συστηματικά, με τέτοιο τρόπο όμως που να μαθαίνω κιόλας.

Τότε μάθαινες με το ραδιόφωνο...

Ήταν ο καιρός που οι παραγωγοί του ραδιοφώνου αναφέρονταν στα τραγούδια, τους ερμηνευτές, τους στιχουργούς, τους δημιουργούς, τους δίσκους. Οπότε ήταν σαν να μάθαινα την προπαίδεια της δισκογραφίας. Μάλιστα έχω ακόμα τα χαρτάκια των σημειώσεων μου. Εκατοντάδες μπλοκ. Ετσι ξεκίνησα να αγαπώ το ραδιόφωνο… Από ένα τυχαίο alarm του ξυπνητηριού στο δωμάτιο μου.

Ποια ήταν η πρώτη ραδιοφωνική εκπομπή που ακούσατε;

Η πρώτη εκπομπή που άκουσα ολόκληρη, και με μεγάλη προσοχή, ήταν, νομίζω, «Τα τραγούδια της Παρέας» με την Έφη Μεταλληνού. Μεγάλη δασκάλα.

Ξέρουμε τι ακούμε, από ποιόν και γιατί στο ραδιόφωνο ή έχουμε χαθεί στην γρηγοράδα της εποχής;

Υπάρχουν σταθμοί που δεν «μπαίνουν» πιο ουσιαστικά στο τραγούδι και υπάρχουν σταθμοί που, και το τραγούδι αναδεικνύουν και την ιστορία του κάθε τραγουδιού. Υπάρχουν σταθμοί για όλα τα γούστα.

Σας καθηλώνει ποτέ;

Δεν συμβαίνει πολύ συχνά. Αλλά όταν συμβαίνει είναι μοναδικό.

Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο ατού του ραδιοφώνου;

Το ότι βρίσκεται δίπλα μας ανά πάσα στιγμή χωρίς να προϋποθέτει την απόλυτη προσοχή μας. Επίσης, το γεγονός ότι έχει εκσυγχρονιστεί. Δεν χρειάζεται να ακούμε ραδιόφωνο από μία συσκευή, κι αυτό είναι ένας τεράστιος σύμμαχος. Ειδικά μέσω internet μπορούμε να ακούμε ό, τι θέλουμε, όποια στιγμή θέλουμε.

Ποια είναι τα κριτήρια σας για να δώσετε εκπομπή σε έναν ραδιοφωνικό παραγωγό;

Καταρχάς ο τρόπος που θα με προσεγγίσει, κατά δεύτερον το demo που θα ακούσω, η επιλογή των τραγουδιών, ο λόγος (το περιεχόμενο δηλαδή) ακόμη και το συντακτικό. Το χρώμα της φωνής, ο τρόπος που συνδέονται τα τραγούδια. Μου έχει συμβεί πολλές φορές να με ρωτήσουν τι θα ήθελα εγώ να περιλαμβάνει ένας πιλότος. Όμως το θέμα είναι τι θέλει να εκφράσει και να προτείνει ο κάθε ένας από τους εν δυνάμει παραγωγούς μέσα από το δοκιμαστικό του και όχι εγώ.

Γιατί είδη μουσικής με μεγάλη απήχηση δεν βρίσκουν ραδιοφωνικό έδαφος;

Τα ραδιόφωνα γενικά δεν δοκιμάζουν καινούργιους ήχους. Υπάρχουν κάποια ραδιόφωνα που λένε πως αν ένα τραγούδι δεν μπει στο Top 100 δεν θα το παίξω. Ναι, αλλά αν δεν το δοκιμάσεις πως θα μπει στο Top 100; Και υπάρχουν και άλλα ραδιόφωνα που βασίζονται μόνο στις έρευνες που κάνουν και με αυτές ορίζουν το μουσικό τους περιεχόμενο. Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένα FM ραδιόφωνο που να φιλοξενεί την rap μουσική, ή το hip hop, η το heavy metal. Ιντερνετικά υπάρχουν πολλά… Είναι σαn να φοβάται το ραδιόφωνο να πάει ένα βήμα μπροστά.

Στον χώρο του έντεχνου;

Υπάρχει μία δυσκολία να βρουν χώρο και airtime οι νεότεροι άνθρωποι….

Πως το αντιμετωπίζετε;

Σε ό,τι με αφορά πάντα το προσπαθώ. Και τώρα που κρατάω τη διεύθυνση του Ελληνικού 93.2 έχουμε δύο, τρεiς, τέσσερις νέες φωνές που πιστεύουμε ότι κάτι θα κάνουν. Και επενδύουμε σε αυτές. Κάτι που θα έπρεπε να ισχύει οριζόντια για όλα τα ραδιόφωνα. Πρέπει να δίνουμε βήμα στους νέους ανθρώπους και γιατί πρέπει να ανανεωθεί το ελληνικό τραγούδι και για να μεγαλώσει/ ανανεωθεί η δεξαμενή των τραγουδιών.

Γιατί δεν συμβαίνει;

Υπάρχει μία τάση να μένουμε σε αυτά που ξέρουμε και να επενδύουμε εκεί χωρίς να ανανεώνουμε το περιεχόμενό μας με τον φόβο της απώλειας ακροατών. Όμως όταν επιβραβεύονται τα ραδιόφωνα με ένα πολύ «σφιχτό» και επαναλαμβανόμενο playlist και ταυτόχρονα δεν αλλάζουν οι ακροαματικότητες, πώς θα αλλάξει το ραδιοφωνικό τοπίο; Μπορεί να λέμε ότι ένας σταθμός παίζει συνέχεια τα ίδια και τα ίδια, αλλά έχει πετύχει μία συνταγή και, όπως καταλαβαίνετε, δεν θα την αλλάξει. Εάν δοθεί το μήνυμα «πέφτουν τα νούμερα να δούμε τι θα κάνουμε» μπορεί και να γίνει κάτι διαφορετικό, μπορεί και να αλλάξει κάτι. Όσο τα νούμερα ενός σταθμού είναι ψηλά κανείς δεν θα προσπαθήσει να κάνει κάποια αλλαγή και είναι λογικό.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας διευθυντής προγράμματος;

Υπάρχουν δύο διαφορετικές αντιλήψεις. Υπάρχει ο διευθυντής προγράμματος ενός δημόσιου φορέα, ή ενός δημοτικού φορέα, που δεν έχει το άγχος των ακροαματικοτήτων και μπορεί να δουλέψει πιο ανοιχτά και δημιουργικά, και υπάρχει και ο διευθυντής προγράμματος του ιδιωτικού τομέα που προσπαθεί πάρα πολύ να διαφοροποιήσει το περιεχόμενο του σταθμού που διευθύνει σε σχέση με τους ανταγωνιστικούς σταθμούς, και ταυτόχρονα να παρουσιάσει ένα τέτοιο προϊόν, που θα είναι δημιουργικό μεν για τον ίδιο αλλά και ελκυστικό για τις μετρήσεις. Είναι πρόκληση και τα δύο. Είναι και τα δύο εξίσου σημαντικές και εξίσου δημιουργικές.

Ραδιοφωνικός παραγωγός ή ραδιοφωνικός παρουσιαστής; Τι ισχύει στις μέρες μας;

Πονάει αυτή η ερώτηση… Ραδιοφωνικός παραγωγός είναι εκείνος που επιλέγει τα τραγούδια της εκπομπής του μόνος του και έχει την ευθύνη του λόγου του. Ραδιοφωνικός παρουσιαστής είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται μπροστά από ένα μικρόφωνο, δεν έχει την ευθύνη της επιλογής της μουσικής και έχει την ευθύνη του λόγου, όσο μπορεί περισσότερο. Εδώ τώρα έχουμε να κάνουμε και με χορηγίες, ειδικές και υποχρεωτικές αναφορές κλπ. Εγώ έχω δουλέψει μόνο από τη μία μεριά της πραγματικότητας, αυτή του ραδιοφωνικού παραγωγού δηλαδή και δεν με γεμίζει απόλυτα η ιδέα ότι κάποιος είναι απλά ραδιοφωνικός παρουσιαστής. Εγώ θέλω όλο το πακέτο, και αυτό προσπαθώ να κάνω από το 1987 που ξεκίνησα να δουλεύω στο ραδιόφωνο. Έχω κακομάθει, το ξέρω. Δεν κατακρίνω τον ραδιοφωνικό παρουσιαστή, παλιά θα ήμουν πολύ πιο απόλυτη, αλλά μεγαλώνοντας καταλαβαίνω ότι κάποιες ανάγκες ραδιοφωνικού προγράμματος καλύπτει ο ραδιοφωνικός παραγωγός και κάποιες άλλες ανάγκες ενός άλλου ραδιοφώνου καλύπτει ο ραδιοφωνικός παρουσιαστής. Και τους δυο τους αποδέχομαι, γιατί υπάρχουν ραδιοφωνικοί παρουσιαστές που είναι πάρα πολύ καλοί και τους βγάζω το καπέλο!

Φροντίζει το κράτος το ραδιόφωνο;

Εάν δεν λυθεί το θέμα με την θεσμοθέτηση των επίσημων συχνοτήτων δεν θα καθαρίσουμε. Ήδη στο λεκανοπέδιο εκπέμπουν αρκετοί σταθμοί με μία παλιά νόμιμη άδεια που σήμερα δεν έχει καμία ισχύ, και εκπέμπουν και πάρα πολλοί τοπικοί, πειρατικοί, παράνομοι σταθμοί διαμορφώνοντας ένα άναρχο τοπίο σε ό,τι έχει να κάνει με τις συχνότητες. Δημιουργεί τεράστια προβλήματα σε όσους κατέχουν νόμιμες συχνότητες. Πας και κάνεις διαμαρτυρία στο Ε.Σ.Ρ. και δεν υπάρχει ανταπόκριση. Αν δεν υπάρξει τακτοποίηση στο χώρο των συχνοτήτων θα συνεχίσουμε να έχουμε τα προβλήματα που έχουμε. Ευτυχώς, έχει βοηθήσει πάρα πολύ το internet. Και με τις σελίδες των υπαρχόντων ραδιοφωνικών σταθμών αλλά κυρίως με την δημιουργία άλλων ραδιοφωνικών σταθμών που καλύπτουν πιο εξειδικευμένα ακροατήρια. Μπορείς να βρεις ό,τι θέλεις ακούγοντας ραδιόφωνο απ’ όλο τον κόσμο. Ένα τεράστιο δώρο που δεν υπήρχε πριν.

Από τις αμέτρητες ραδιοφωνικές εκπομπές σας υπάρχει κάποια που έχει αποτυπωθεί ανεξίτηλα μέσα σας;

Είναι πολλές οι στιγμές… Είναι τα πρωινά που έκανα στον Μελωδία, τα μεσημέρια στον ΣΚΑΪ… Είναι τα πολλά χρόνια στο Δεύτερο Πρόγραμμα, είναι τα τέσσερα χρόνια του Αθήνα 9,84, κι είναι κι αυτό το εξάμηνο που είμαι εδώ στον Pride 98,6 που κάνω κάτι εντελώς διαφορετικό από όσα έχω κάνει μέχρι τώρα. Κάνω πρωινή εκπομπή (07 – 10 πμ.) σε ένα σταθμό που παίζει ξένη μουσική και βρίσκομαι δίπλα στο μικρόφωνο με ένα συνοδοιπόρο, τον Χρήστο Παπαμιχάλη.

Αυτό τί είναι για εσάς;

Γενικά το ραδιόφωνο είναι ένα πάρα πολύ ωραίο παιχνίδι για μένα. Είμαι απίστευτα χαρούμενη που θα ανοίξει το μικρόφωνο τις καθημερινές στις 7 το πρωί και θα μιλήσουμε με τον Χρήστο on air!

Playlist, A.I. Ποιο είναι το σχόλιο σας;

Spooky… Για το playlist έχουμε πει αρκετά πράγματα, για την τεχνητή νοημοσύνη θα τα πει αυτή για εμάς. Αν κάτι διαφοροποιεί το ραδιόφωνο από τα υπόλοιπα Μ.Μ.Ε. είναι το συναίσθημα και η αίσθηση της παρέας. Αυτά, ακόμη, δεν αντικαθίστανται. Μπορεί να μάθει να το κάνει και αυτό η ΑΙ; Θα ήθελα να πιστεύω πως όχι. Η αλήθεια είναι πως με ανησυχεί. Θα ήθελα να το ξεχάσω μόλις κλείσουμε την κουβέντα μας. O αντίποδας βέβαια αυτού συνέβη όταν πήγαμε με τον Χρήστο στο Στρασβούργο εκπροσωπώντας τον Pride 98,6 στην τελευταία σύνοδο του Ευρωκοινοβουλίου τον περασμένο Μάϊο.

Τι συνέβη εκεί;

Εκεί γνώρισα έναν Πολωνό ραδιοφωνικό παραγωγό ο οποίος εκπροσωπεί τον χώρο της κλασσικής μουσικής μέσω του κρατικού φορέα της χώρας του. Εάν η μία πλευρά της πραγματικότητας είναι οι A.I. ραδιοφωνικές εκπομπές, η άλλη πραγματικότητα της Πολωνίας αλλά και του κάθε τοπικού φορέα Πολιτισμού, είναι η προσπάθεια που κάνει ο κάθε παραγωγός και οι συνάδελφοι του στον χώρο της κλασσικής μουσικής, όπου δεν αναμεταδίδουν μόνο ότι έχει προηγηθεί στην δισκογραφία του είδους, αλλά και δημιουργούν σύγχρονα κονσέρτα, όπερες κ.τ.λ. Κάθε εικόνα έχει δύο όψεις, εξαρτάται τι θέλεις να ακολουθήσεις. Θέματα επιλογών είναι όλα.

Τι δραστικό θεωρείτε ότι πρέπει να γίνει στο ραδιόφωνο;

Πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να προσεγγίσουμε τις νεότερες γενιές ακροατών διαμορφώνοντας ένα ελκυστικό προϊόν, με τους δικούς τους όρους. Οι νέοι είναι αυτοί που γεμίζουν γήπεδα όταν παίζει ο ΛΕΞ ή οι Σκιαδαρέσες, ή ο Πάνος Βλάχος και η Νεφέλη Φασούλη για παράδειγμα. Άνθρωποί που αυτή την στιγμή δεν έχουν την θέση που θα έπρεπε να έχουν στο ελληνικό ραδιόφωνο. Δεν υπάρχει πλέον η σύνδεση που είχαν οι προηγούμενες γενιές με το ραδιόφωνο και ως συνέπεια δε νοιάζει πια τους εικοσάρηδες του σήμερα το ραδιόφωνο των FM. Και καλά κάνουν και δεν τους νοιάζει. Δικό μας λάθος είναι, και βάζω και τον εαυτό μου μέσα. Στην πιθανή σας ερώτηση αν έχω αδικήσει καλλιτέχνες, θα σας απαντήσω ότι, όχι, σε αυτά τα 37 χρόνια που ασχολούμαι με το μέσο, σε γενικές γραμμές (γράψτε το με bold αυτό – γέλια) δεν πιστεύω πως έχω αδικήσει καλλιτέχνες.

Πόσο εύκολη ήταν η μετάβαση σας από το ελληνικό στο ξενόγλωσσο τραγούδι;

(Γέλια) Σε όλη μου την ζωή άκουγα ξένους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Ίσως γιατί ήταν ένας τρόπος να καθαρίζει το μυαλό μου. Όταν μου έγινε η πρόταση να αναλάβω τον Ελληνικό 93,2 και να ξαναφτιάξουμε από την αρχή τον Pride 98,6, είπαμε να φτιάξουμε ένα ραδιόφωνο όπως το είχα στο μυαλό μου. Ευτυχώς συντονιστήκαμε με τον Χρήστο Παπαμιχάλη και δημιουργήσαμε ένα μουσικό περιβάλλον που μας εκφράζει, που θα θέλαμε να ακούμε στο ραδιόφωνο, που έχει μελωδίες που διατρέχουν τα χρόνια με πιο σύγχρονα πράγματα αλλά και παλιά. Θέλαμε να φτιάξουμε ένα feel good ραδιόφωνο και πιστεύω ότι είμαστε κοντά σε αυτό. Από κοντά και οι εξαιρετικοί παραγωγοί του σταθμού: Γιοβάννα Βλασσοπούλου, Μαρία Πετρίδη, Κωνσταντίνα Νικολοπούλου και Γιάννης Καστανάκης!

Χρήστος Παπαμιχάλης… Πρωινό στον Pride… από πού αντλείτε ενέργεια σαν εκπομπή;

Πρωτοδουλέψαμε μαζί στην προσπάθεια που έκανε το Group 24/7 να φτιάξει ένα ραδιόφωνο, και από ένα «γεια» που λέγαμε τα προηγούμενα χρόνια, φτάσαμε στο ότι είναι ένας άνθρωπος που εμπιστεύομαι απόλυτα και το μουσικό του κριτήριο και την προσωπικότητα του. Είμαστε δυο φίλοι που βγαίνουμε το πρωί να πούμε όλα αυτά που μας νοιάζουν, αυτά που θα θέλαμε να μοιραστούμε μεταξύ μας. Πολιτισμός, κοινωνία, κάτι που συνέβη στον δρόμο. Όλα γίνονται αφού σκεπτόμαστε τι θα θέλαμε να ακούμε εμείς το πρωί. Με βοηθά πολύ το ότι είναι ένας άνθρωπος χαλαρός, ακομπλεξάριστος και δεν με αγχώνει. Η εκπομπή είναι μια κουβέντα μεταξύ φίλων με ό,τι μπορεί να συμπεριλαμβάνει αυτό. Ό,τι μπορεί να υπάρχει σε ένα ανοιχτό ραδιόφωνο μας αφορά και εμάς.

Αν αφιερώνατε ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο του σήμερα ποιο θα ήταν αυτό;

Ξεκάθαρα το «Ό,τι δε σε σκοτώνει, σε κάνει πιο δυνατό (και πιο ζωντανό)»!